حسن فضلی
غلامرضا دریانبرد
فرخ پرافکنده
فرهاد کیمرام

هدف از این مطالعه گروه بندی شرکت های تعاونی پره صید ماهیان استخوانی بر اساس میزان صید و ارزش محصول تولید شده طی سال های بهره برداری ‮‭1375-76‬ الی ‮‭1390-91‬ می باشد. در این مطالعه داده های صید حدود ‮‭130‬ شرکت تعاونی پره در سه استان گیلان، مازندران و گلستان در هر بار پره کشی به تفکیک گونه (سفید، کفال ماهیان، کپور، کلمه، سیاه کولی، شاه کولی، شگ ماهیان، ماش، سس، سیم، سوف، آزاد، اردک ماهی، اسبله) استفاده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده طی سال های مذکور از مجموع صید ثبت شده ‮‭14‬ گونه/گروه، ماهی سفید با ‮‭56/78‬ درصد، بیشترین از کل صید را به خود اختصاص داد. کفال ماهیان، ماهی کپور، شگ ماهیان نیز به ترتیب با ‮‭81‬/،‮‭6/54 31‬ و ‮‭3/48‬ درصد در رده های بعدی قرار دارند. بر اساس صید گونه/گروه های مختلف در سال های مذکور، سه گروه اصلی به راحتی قابل تفکیک می باشد. همچنین بر اساس ارزش محصول صید شده بر مبنای قیمت 6 گونه /گروه اصلی از ماهیان شامل ماهی سفید، کفال ماهیان، کپور، کلمه، شگ ماهیان و ماهی سوف نتایج مشابه ای به دست آمد. طبق آزمون ‭One-way ANOSIM ‬گروه های مختلف ماهیان صید شده در سال های مختلف بهره برداری از همگنی مشابه برخوردار بودند ولی بر اساس همین آزمون گروه های ماهیان صید شده در ماه های مختلف، مناطق مختلف و پریودهای زمانی مختلف دارای همگنی مشابه ای نبودند. همچنین بین ترکیب اجتماعات ماهیان صید شده در پره ها در سه زمان مختلف پره کشی، سه دوره متفاوت، سه منطقه ساحلی و فصول مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد ‭(MRPP ‬در همه موارد ‮‭001.0‬ ‭> p). ‬در سال های ‮‭1375-76‬ الی ‮‭1378-79‬ گونه های کلمه، سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، آزاد و اسبله ؛ در سال های ‮‭1379-80‬ الی ‮‭1383-84‬ گونه/گروه های شگ ماهیان، سیم، اردک ماهی و در سال های ‮‭1384-85‬ الی ‮‭1390-91‬ کپور و سوف گونه های شاخص بودند. در منطقه غرب گونه های سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، سیم، سوف، اردک و اسبله ؛ میانی سفید، شگ ماهیان و آزاد و شرق کفال ماهیان، کلمه و کپور به عنوان گونه های شاخص شناخته شدند. کلمات کلیدی: خوشه بندی، گونه های شاخص، ماهیان استخوانی، صید، پره، دریای خزر