اسکندر زند
مژگان ویسی
محمدحسن هادیزاده
آذر ماکنالی
نوشین نظام آبادی
محمدعلی باغستانی
پیمان ثابتی
حسین ترابی
محمد پاسبان
محمد شاهی کوتیان

پژوهشی به منظور بررسی کارایی ماده افزودنی کداساید در کنترل علف های هرز مزارع گندم، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در استان های البرز، کرمانشاه، خراسان رضوی و خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل مقادیر ‮‭14‬ و ‮‭17‬ و ‮‭20‬ گرم در هکتار علف کش های تریبنورون متیل (گرانستار تولیدی شرکت گیاه) با و بدون بیست و پنج صدم درصد حجم به حجم کداساید و کلودینافوپ پروپارزیل (تاپیک تولیدی شرکت ‭United phosphorus Ltd.) ‬به مقدار‮‭0/6‬ و ‮‭0/8‬ و 1 لیتر در هکتار با و بدون بیست و پنج صدم درصد حجم به حجم کداساید و شاهد وجین دستی است. ‮‭30‬ روز پس از سمپاشی ارزیابی چشمی خسارت به گندم و علف های هرز به همراه تراکم و وزن خشک علف های هرز موجود در آزمایش به تفکیک گونه ثبت شد. در انتهای فصل نیز میزان عملکرد دانه گندم ثبت گردید. نتایج نشان داد در کرمانشاه، یولاف وحشی ‭(.Avena ludoviciana Dur)‬، بی تی راخ ‭( Galium tricornutum Dandy.) ‬شمعدانی وحشی ‭(Geranium tuberosum L.)‬، تاتاری ‭( . Cardus spp) ‬و گل گندم ‭(Centaurea depressa L.) ‬در کرج، سیزاب ‭(Veronica persica poir)‬، شبوی صحرایی ‭(Malcolmia africana (L.) R.Br.) ‬خاکشیر معمولی ‭(Descurainia Sophia (L.)) ‬و خاکشیر تلخ ‭(Sisymberium irio L.) ‬و در دزفول، پنیرک ‭(Malva spp.)‬، پیچک ‭(Convolvulus arvensis L.) ‬و یولاف وحشی ‭(Avena ludoviciana Dur)‬، و همچنین در منطقه مشهد، تلخه ‭(Acroptilon repens L. (D.C.))‬، بذرالبنج کوتاه ‭( Hyoscyamus pudillus L.) ‬سلمک ‭(Chenopodium album L.) ‬و هفت بند ‭(Polygonum aviculare L. ) ‬مهمترین علف های هرز غالب بودند. با مقایسه میانگین داده ها، برترین تیمارها در کرمانشاه تیمارهای تریبنورون متیل تولیدی شرکت گیاه به مقدار ‮‭17‬ گرم ماده تجاری در هکتار + کداساید به مقدار ‮‭0/25‬ درصد به منظور کنترل علف های هرز پهن برگ غالب در این منطقه و کلودینافوپ پروپارژیل تولیدی شرکت ‮‭6/0‬ ‭.United phosphorus Ltd ‬و یا ‮‭0/8‬ لیتر ماده تجاری در هکتار + کداساید ‮‭0/25‬ درصد، به منظور کنترل یولاف وحشی برتر از سایر تیمارها بودند. در کرج نیز تیمارهای تریبنورون متیل تولیدی شرکت گیاه به مقدار ‮‭17‬ گرم ماده تجاری در هکتار + کداساید به مقدار ‮‭0/25‬ درصد و در منطقه دزفول، تیمارهای تریبنورون متیل تولیدی شرکت گیاه به مقدار ‮‭17‬ و ‮‭20‬ گرم ماده تجاری در هکتار + کداساید به مقدار ‮‭0/25‬ درصد به منظور کنترل علف های هرز پهن برگ غالب در این منطقه و کلودینافوپ پروپارژیل تولیدی شرکت ‮‭6/0‬ ‭.United phosphorus Ltd ‬و ‮‭0/8‬ و یک لیتر ماده تجاری در هکتار + کداساید ‮‭0/25‬ درصد، به منظور کنترل یولاف وحشی برتر از سایر تیمارها بودند. در مشهد، تیمارها اندکی تفاوت داشت. برترین تیمار تریبنورون متیل تولیدی شرکت گیاه به مقدار ‮‭15‬ گرم ماده تجاری در هکتار + کداساید به مقدار ‮‭0/25‬ درصد به منظور کنترل علف های هرز پهن برگ غالب در این منطقه بود. نتایج حاصل از مقایسات مستقل گروهی نشان می دهد در مناطق کرمانشاه و دزفول تیمارهایی که از ماده افزودنی کداساید استفاده شده کارایی بیشتری نسبت تیمارهای بدون کداساید داشت ولی در کرج و مشهد این گونه نبود. برترین تیمار تریبنورون متیل تولیدی شرکت گیاه به مقدار ‮‭17‬ گرم ماده تجاری در هکتار + کداساید به مقدار ‮‭0/25‬ درصد به منظور کنترل علف های هرز پهن برگ غالب در نواحی آب و هوایی مشابه مناطق مورد بررسی مناسب می باشد. در مورد کلودینافوپ پروپارژیل تولیدی شرکت ‭United phosphorus Ltd. ‬، با توجه به اینکه در اکثر مناطق مورد بررسی، تراکم علف های هرز باریک برگ ناچیز و محدود به یولاف وحشی در کرمانشاه و دزفول بود، لذا با قطعیت نمی توان مقدار مناسب این علف کش با کداساید را در نظر گرفت ولی ‮‭0/6‬ و یا ‮‭0/8‬ لیتر ماده تجاری در هکتار + کداساید ‮‭0/25‬ درصد، را تا حدودی می توان مناسب دانست. کلمات کلیدی: درصد کاهش تراکم علف های هرز، ماده خشک علف های هرز، عملکرد گندم، علف های هرز غالب، ماده افزودنی.