ارزیابی مقاومت به بیماری لکه قهوه ای نواری جو در لاین های پیشرفته، امیدبخش و تعدادی از منابع ژنتیکی مقاومت

لکه قهوه ای نواری جو با عامل قارچی ‭Pyrenophora graminea ‬یکی از بیماریهای مهم بذر زاد جو در بسیاری از مناطق کشت جو در دنیا و از جمله اغلب مناطق عمده جو کاری در ایران می باشد. کشت ارقام مقاوم به عنوان عملی ترین و اقتصادی ترین روش کنترل این بیماری شناخته شده است. این بررسی به منظور ارزیابی ژنوتیپ های آزمایشات پیشرفته و امید بخش برنامه مل ی به نژادی جو آبی، لاین های در حال معرفی، تعدادی از ارقام تجاری رایج و تعدادی از منابع ژنتیکی دریافتی از دانشگاه های خارج از کشور نسبت به بیماری لکه قهوه ای نواری در شرایط مزرعه ایستگاه های تحقیقات کشاورزی طرق (مشهد)، همدان، قراخیل(ساری) و بخش تحقیقات غلات (کرج) به مدت 2 سال زراعی اجرا شد. به منظور انتقال آلودگی بذری، در سال اول ارقام و لاین های آزمایش بطور یک در میان با رقم حساس آلوده (رقم یوسف) در مزرعه کشت شدند. در سال دوم، میزان بروز بیماری (درصد گیاهان آلوده) در ارقام و لاین های آزمایش ارزیابی شد. ارزیابی مقاومت ژنوتیپ ها به روش دلوگو ( (‮‭2004 , .Arabi et al ‬انجام شد. بر اساس نتایج درصد قابل توجهی از ژنوتیپ های پیشرفته و امیدبخش اقلیم سرد، معتدل و گرم از سطح بالایی از مقاومت به لکه قهوه ای نواری بر خوردار بودند. همچنین اغلب ژنوتیپ های امیدبخش انتخابی در هر دو منطقه اجرای آزمایش(مشهد و همدان) بسیار مقاوم تا نیمه مقاوم ارزیابی شدند. 9 لاین امیدبخش انتخابی در شرایط همدان حساس ارزیابی شدند (آلودگی ‮‭27‬ تا ‮‭78‬ درصد). از 9 لاین حساس 2 لاین مربوط به مواد امیدبخش اقلیم سرد، 5 لاین مربوط به مواد امیدبخش اقلیم معتدل و 2 لاین مربوط به مواد امیدبخش اقلیم گرم بودند. از ارقام تجاری داخلی فقط سه رقم نیک، ریحان و ماکویی با درصد آلودگی %‮‭45‬ در شرایط همدان حساس ارزیابی شدند و سایر ارقام در هر دو منطقه اجرای آزمایش از سطح مقاومت بالایی برخوردار بودند. نتایج این بررسی همچنین نشان داد ارقام مقاوم معرفی شده در منابع علمی از جمله ارقام وادا و تایبوت که به ترتیب دارای ژنهای مقاومت ‭Rdg‬1‭a ‬و ‭Rdg‬2‭a ‬می باشند در شرایط ایران نیز به جمعیت محلی این پاتوژن مقاوم می باشند و می توانند در برنامه های به نژادی به عنوان والد مقاوم مورد استفاده قرار گیرند. نتایج ارزیابی مواد ژنتیکی آزمایشات پیشرفته و امید بخش با در نظر گیری عکس العمل آنها نسبت به سایر بیماری ها و نتایج آزمایشات مقایسه عملکرد در گزینش لاینهای برتر مورد استفاده قرار می گیرند. واژه های کلیدی: به نژادی، مقاومت به بیماری، لکه قهوه ای نواری جو