علی مومنی
عباس شهدی کومله
مهرداد عمواقلی طبری
وحید خسروی
حسین رحیم سروش
عیسی علی نژاد
محمد رودپیما
بهروز احسانی آملی
نعمت اله درویش زاده
محسن عمرانی

تولید پایدار برنج همواره با چالش های متعدد و رو به رشد از جمله طغیان آفات، بیماری ها و همچنین بروز تنش های غیر زنده مانند خشکی، شوری و سرما مواجه می باشد. از اینرو اصلاح و معرفی برنج با قابلیت تحمل به اغلب تنش های ذکر شده همواره در مطالعات مدنظر بوده است. بدین جهت ژنوتیپ هایی از برنج به نام "برنج برتر سبز" اصلاح شده اند که دارای زمینه ی ژنتیکی گسترده ای از ‮‭250‬ واریته مختلف برنج از سرتاسر دنیا می باشند و دارای قابلیت های بارزی از قبیل تحمل به تنش های یادشده بوده و حتی بدون مصرف آفت کش ها و کود کمتر، قابلیت استقرار سریع تر و در نتیجه مقابله با رشد علف های هرز را دارا هستند. فلذا این پژوهش اولین بار در ایران و به منظور ارزیابی وضعیت و عملکرد تعداد ‮‭32‬ ژنوتیپ مختلف برنج برتر سبز ارسالی از ایری که شامل تعدادی ارقام شاهد بین المللی به همراه چهار واریته شاهد محلی با واکنش حساس و متحمل به تعدادی از تنش های مهم بودند در مزرعه آزمایشی در موسسه تحقیقات برنج کشور رشت و آمل در قالب طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. ارزیابی ها برای ارتفاع گیاه (سانتی متر)، قدرت رشد، تعداد روز تا گلدهی، تعداد پنجه بارور در بوته، طول خوشه(سانتی متر)، طول و عرض دانه (میلی متر)، عملکرد دانه (کیلوگرم) و تحمل به آفات، بیماری ها و تنش ها انجام شد. تجزیه و تحلیل آماری وضعیت ژنوتیپ ها نشان داد که به لحاظ عملکرد و همچنین زمان رسیدگی و شکل دانه لاین برتری نسبت به ارقام شاهد در شرایط تحت تنش در آمل مشاهده نشد ولی در سایت رشت که در شرایط معمول انجام شد تعدادی لاین از قبیل ،‮‭6527‬ ‭HHZ ‬‮‭17‬‭-DT ‬6‭-SAL ‬3‭-DT ‬1، ‭HHZ ‬5‭-SAL ‬‮‭10‬‭-DT ‬2‭-DT ‬1، ‭IR ‬‮‭83140‬‭-B-‬‮‭36‬‭-B‬، ‭IR‬‮‭64‬ و1 ‭WEED TOLERANT RICE ‬به لحاظ عملکرد برتر از ارقام شاهد بودند و پیشنهاد می شود تا تحت شرایط تنش مانند خشکی، شوری، آفات و بیماری که این ژنوتیپ ها برای تحمل به آن توسعه داده شدند، نیز آزمایش شوند. لغات کلیدی: تولید پایدار، تنش های زنده و غیرزنده، آفت کش ها، برنج برتر سبز