بررسی مکانیسم های مقاومت ژنوتیب های بادام نسبت به زنبور مغزخوار بادام ‭amygdali Eurytoma‬

استان چهارمحال و بختیاری یکی از مراکز مهم تولید بادام در کشور به شمار می رود. زنبور مغزخوار بادام از آفات کلیدی محصول در منطقه بوده و هر ساله زیان قابل توجهی به باغداران وارد می سازد. مبارزه شیمیایی غیر منطقی علیه آفت به دلیل خطرات زیست محیطی، از بین بردن دشمنان طبیعی آفت و بالا بردن هزینه های تولید می تواند صدمات جبران ناپذیری را متحمل جامعه کشاورزی نماید. هدف از انجام این پروژه شناسایی ژنوتیب های مقاوم و تعیین مکانیسم های مقاومت به زنبور مغزخوار بادام بوده است. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از ژنوتیپ هوره، ژنوتیپ شوراب و رقم مامایی (شاهد). جهت مطالعات آزمایشگاهی، میوه های بادام در مرحله مناسب برای تخمریزی از درختان سمپاشی نشده جمع آوری شدند و ترجیح میزبانی زنبور روی ژنوتیب ها مورد بررسی قرار گرفت. پاسخ بویایی زنبور مغزخواربادام نسبت به مواد فرار ناشی از میوه با استفاده از بویایی سنج ‭Y ‬شکل مطالعه گردید. در مطالعات مزرعه ای میزان ریزش میوه ناشی فعالیت زنبور روی ژنوتیپ ها پس از تشکیل میوه و رفع خطر سرمازدگی، در شرایط طبیعی بررسی شد. خصوصیات باغبانی ژنوتیپ ها نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش بویایی سنج نشان داد که زنبورها به طور معنی داری رقم مامایی (‮‭66/43 8/9‬ درصد) را نسبت به ژنوتیپ هوره ( ‮‭27/14 8/3‬ درصد) ترجیح می دهند. مطالعات مزرعه ای نیز نشان داد که میزان ریزش محصول روی رقم مامایی (‮‭51/12 10/61‬ درصد) در شرایط عدم سمپاشی به طور معنی داری بالاتر از ژنوتیپ هوره ( ‮‭3/24 1/98‬ درصد) بود. خصوصیات باغبانی (عملکرد و خصوصیات مغز و میوه آن ) این ژنوتیپ در مقایسه با رقم غالب منطقهد(مامایی) نیز مطلوب می باشد کلمات کلیدی: بادام، مقاومت، زنبور مغزخوار بادام، پاسخ بوبایی