بررسی کمی و کیفی اسانس گیاه ‭Thymus pubescens ‬در رویشگاه های طبیعی و شرایط مزرعه ای در استان آذربایجان شرقی

به منظور اجرای طرح فوق از چهارده منطقه شناسایی شده پنج منطقه از جهات مختلف استان با ارتفاعات مختلف انتخاب گردیده و برنامه ریزی جهت انتقال بوته از این سایت ها صورت گرفت. بوته ها بعد از برداشت و کاشت در گلدان های پلاستیکی در همان محل سایت (‮‭240‬ گلدان) در اواخر فروردین ماه به کنار مزرعه در سعیدآباد منتقل شدند و فقط از منطقه سهند به دلیل شرایط خاص اقلیمی نمونه برداری در نیمه دوم خرداد انجام گرفت. بوته ها در اواخر خرداد به فواصل‮‭30‬سانتی متری از یک دیگر در هر کرت چهار ردیفی ‮‭12‬تایی به تعداد ‮‭48‬بوته در چهار تکرار کاشته شدند. نمونه برداری از عرصه های منتخب در مرحله گل دهی جهت اسانس گیری صورت گرفته و بعد از انتقال به آزمایشگاه و حذف علف های هرز همراه در سایه خشک گردیده و در محل خنک و تاریک جهت اسانس گیری نگه داری گردیدند. اسانس گیری از نمونه ها (‮‭25‬ نمونه) به روش تقطیر با آب به صورت پودر انجام گرفت. در اخر درصد وزنی اسانس ها تعیین گردیده و بعد از اب زدایی به ازمایشگاه گیاهان دارویی موسسه جهت انالیز کیفی ارسال گردیدند. نمونه های خاک برداشت شده از عرصه و مزرعه نیز در ازمایشگاه اب و خاک مرکز مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان می دهد که از بین نمونه های برداشت شده از عرصه، اسانس مربوط به منطقه سهند دارای کم ترین مقدار (‮‭0/31‬ درصد) و اسانس مربوط به منطقه ایگده لو ملکان از لحاظ کمی دارای بیش ترین مقدار (‮‭1/34‬ درصد) می باشد. در نمونه های کاشته شده نیز منطقه میشو بالاترین مقدار (‮‭2/05‬ درصد) و نمونه سهند کم ترین مقدار (‮‭0/78‬درصد) را دارا می باشند. از لحاظ کیفی نیز ترکیبات تیمول (‮‭65/6-1/7‬)، کارواکرول (‮‭82/1-3/1‬)، پارا-سیمن (‮‭7/2-1/4‬) و گاما- ترپینن (‮‭6/5-1/9‬) از ترکیب های اصلی اسانس می باشند. کلیدواژه: آویشن کرک آلود- اسانس- تقطیر با اب- آذربایجان شرقی