منصور خلفه نیل ساز
محسن مزرعاوی
حاجت صفی خانی
حسین هوشمند
یوسف میاحی
جمیل بنی طرفی زادگان

منطقه خلیج فارس از لحاظ دارا بودن تنوع گونه ای ماهیان و جانوران دریایی ونیز فراوانی آنها یکی از غنی ترین دریاهای جهان محسوب می شود. این بررسی با هدف شناسایی عوامل تهدید کننده و آلاینده های مختلفی که در سواحل خوزستان وجود دارد و می تواند حیات اکوسیستم ساحلی و صیدگاهها را تحت تاثیر قرار دهد، انجام گردید. نمونه برداری به مدت یکسال طی چهار فصل از زمستان سال ‮‭1387‬تا پاییز ‮‭1388‬ در مناطق لیفه، بوسیف، خور موسی و بحرکان واقع در سواحل استان خوزستان انجام شد. نتایج این بررسی با مطالعات قبلی انجام شده درخلیج فارس، نشان می دهدکه مقادیر اکسیژن محلول، ‭BOD‬5، آمونیاک و فسفات در حد مطلوب برای حیات آبزیان می باشد. میانگین نیتریت و نیترات کمی بیشتر از حد مطلوب است. دامنه شوری با مطالعات قبلی مشابه بوده و مقادیر ‭COD ‬تا حدی بالا بوده که احتمالا ناشی از ورود فاضلابهای مختلف، بخصوص فاضلابهای صنعتی به این منطقه می باشد. همچنین تعداد کلیفرم در این منطقه به عنوان یک آلودگی خطرآفرین محسوب نمی شود . مقادیر فلزات سنگین در ایستگاههای لیفه و بحرکان بیش از ‮‭96‬ درصد با یکدیگر تشابه دارند. شاخص آنها در رسوبات برای فلز سرب در کلاس آلودگی دو یعنی دارای بار آلودگی متوسط است، ولی سایر فلزات‭(Zn ‬، ‭Ni ‬، ‭Cd Cu) ‬به دلیل داشتن شاخص کمتر از یک در کلاس آلودگی صفر و یا غیرآلوده قرار دارند. دامنه فلزات سنگین در بافت عضله سه گونه از ماهیان صید شده در سواحل خوزستان به مراتب کمتر از مقادیر قابل تحمل ماهیان دریا می باشد. بالا بودن میزان سرب دررسوبات می تواند سبب تجمع این عنصر در بافت ماهیان منطقه و بالا بودن کادمیم در عضله ماهیان را به بالا بودن تقریبی آن در رسوبات نسبت داد. رودخانه کارون با ‮‭90‬ میلیون مترمکعب در سال بیشترین آلودگی ناشی از فاضلابها را به خلیج فارس منتقل می کند و بیشترین آلاینده های صنعتی حدود ‮‭40‬ میلیون مترمکعب در سال است که توسط صنایع مستقر در خور موسی بخصوص مجتمع های پتروشیمی وارد منطقه خوریات می شوند. کلمات کلیدی: صیدگاه، خوزستان، آلودگی، آبزیان