محمدعلی یزدانی ساداتی
محمود محسنی
حمیدرضا پورعلی
محمود شکوریان
محسن پوراسدی
ایوب یوسفی جوردهی
علی حلاجیان
میرحامد سیدحسینی
محمد پوردهقانی
محمود بهمنی
رضوان الله کاظمی

به منظور تولید گله های مولد تاسماهی سیبری در شرایط آب و هوایی ایران پروژه ای در سه فاز مطالعاتی (بررسی روند شاخصهای رشد، تعیین سطوح هورمونهای جنسی، تکثیر ماهیان مولد و استحصال خاویار) در مدت 4 سال به مرحله اجرا در آمد. تعداد ‮‭100‬ قطعه بچه ماهی با میانگین وزن یک کیلوگرم انتخاب و طی سه سال پرورش به ترتیب به اوزان 5/،‮‭4 2‬ و‮‭5/3‬ کیلوگرم رسیدند. به منظور بررسی تکامل جنسی، هورمونهای استروییدی ‭(Tetostesterone) (‬‮‭11‬‭-Ket)‬،‭Testeosterone (T)‬، ‭(E‬2‭) Estradiol‬و‮‭17‬ ‭-OHP (‬‮‭17‬ ‭- h ydroxyprogestrone)) ‬طی سه سال در فصول مختلف و در هر دو جنس نر و ماده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین غلظت ‮‭11‬‭-KT ‬در مرحله‭IV ‬رسیدگی جنسی همزمان با فرایند اسپرمیشن بود. بیشترین غلظت استرادیول ‭(E‬2) در مرحله ‭III ‬رسیدگی جنسی و در تابستان به ثبت رسید. غلظت ‭T ‬در هر دو جنس نر و ماده در فصول مختلف دارای اختلاف معنی دار بود (‮‭0/05‬‭P<). ‬این غلظت در جنس ماده از مرحله ‭II ‬به ‭IV ‬روند افزایشی داشته و در مرحله ‭IV ‬به حداکثر خود رسید. با پیشرفت مرحله رسیدگی جنسی در هر و جنس نر و ماده غلضت ‮‭17‬ ‭-OHP ‬نیز روند افزایشی داشت. در سال سوم پرورش ‮‭31‬ درصد از ماهیان ماده که به مرحله بلوغ جنسی رسیده بودند، تعداد ‮‭10‬ عدد از آنها که ‭GV ‬بین 6 تا 9 داشتند، انتخاب و مورد تزریق هورمون قرار گرفتند. بیش از ‮‭90‬ درصد از ماهیان به تزریق هورمون پاسخ مثبت دادند و از آنها به ازای هر ماهی مولد تعداد ‮‭19500‬ قطعه لارو تولید گردید، پس از طی دوره ‮‭45‬ تا‮‭60‬ روزه پرورش، تعداد بچه ماهی انگشت قد حاصله به ازای هر مولد ماده بین ‮‭8500‬ تا ‮‭10500‬ قطعه بود. همچنین بمنظور بررسی میزان خاویاردهی، از تعدادی از مولدین تاسماهی سیبری خاویار استحصال گردید. نتایج حاصله نشان داد میزان خاویار استحصال شده در ماهیان مولد از حداقل ‮‭6/8‬ درصد وزن بدن تا حداکثر ‮‭10/3‬ درصد وزن بدن متغیر بوده است. بنابراین، با توجه به نتایج حاصل، میتوان اذعان کرد که گونه تاسماهی سیبری قابلیت پرورش و مولدسازی در شرایط آب و هوایی ایران در یک دوره 5 ساله را دارا می باشد. کلمات کلیدی: تاسماهی سیبری، گله های مولد، رشد، هورمونهای جنسی، تکثیر، بچه ماهی، خاویار