محمود سمر
سمانه اسکندری
عبدالله رحیمی تبار
لیلی اسماعیل زاده
فاطمه منصوری
نرگس معبودی

هم اکنون مصرف انواع کودهای فسفاتی در باغها، به شکل جامد (دانه ای) مرسوم می باشد. این در حالی است که یکی از روشهای مناسب و ارزان قیمت مصرف کود در باغها، روش تزریق کود مایع در خاک می باشد. جایگزینی کودهای مایع با جامد، اغلب باعث بروز تفاوت در نوع و یا سرعت واکنشهای میان خاک و کود می شود که از نتایج احتمالی آن، تغییر مقدار مصرف کود می باشد. پیش بینی تغییرات مقدار مصرف کود فسفاتی مایع، بر اساس یافته های علمی موجود امکانپذیر نمی باشد. به همین منظور در آزمایش حاضر، اثر بخشی اشکال جامد (دارای دانه بندی) و مایع (سوسپانسیون) کود سوپر فسفات تریپل، بر افزایش فسفر قابل استفاده خاک 2 باغ در منطقه کرج، ارزیابی گردیده است. به نمونه های خاک در آزمایشگاه، دانه ای از کود، یا به مقدار مساوی کود مایع افزوده گردید. به منظور ارزیابی اثر اسیدی کردن کود مایع بر فسفر قابل جذب خاک، در تیمار جداگانه ای، مقداری اسید سولفوریک نیز به کود مایع اضافه گردید. فسفر قابل استفاده خاک به روش اولسن، بعد از گذشت ،‮‭36 14‬ و ‮‭165‬ شبانه روز پس از افزودن کودها به خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که پس از گذشت ‮‭14‬ شبانه روز و در خاک شماره ،1 کود مایع اسیدی شده، فسفر قابل استفاده خاک را ‮‭31‬ در صد بیشتر از شکل جامد افزایش داده بود. این در حالی بود که کود مایع بدون اسید، افزایش معنی داری در فسفر قابل استفاده خاک ایجاد نکرده بود. در خاک شماره 2 پس از گذشت ‮‭14‬ شبانه روز، تفاوت معنی داری در اثربخشی کودهای جامد و مایع دیده نشد. با افزایش زمان، شکل جامد، اثربخش تر از شکل مایع بود. پس از ‮‭36‬ شبانه روز، فسفر قابل استفاده خاک در تیمارهای کود جامد در خاکهای شماره یک و دو ، به ترتیب ‮‭127‬ و ‮‭44‬ درصد بیش از تیمارهایی بود که کود مایع دریافت داشته بودند. پس از گذشت ‮‭165‬ شبانه روز نیز فسفر قابل استفاده خاکهای شماره یک و دو، به ترتیب ‮‭455‬ و ‮‭133‬ درصد نسبت به کود مایع برتری داشت. در تیمارهای اخیر، کود مایع اسیدی شده، تفاوتی با تیمارهای بدون اسید نداشتند. افزودن اسید به تنهایی نیز اثر معنی داری بر افزایش فسفر قابل استفاده خاک نداشت. از آنجا که کودهای فسفاتی واکنشهایی با آهن و روی خاک دارند، و نیز از آنجا که جذب این دو عنصر توسط گیاهان در خاکهای آهکی کشور ما با دشواریهایی همراه می باشد، اثرات اشکال جامد و مایع کود فسفاتی بر آهن و روی قابل استفاده خاک نیز بررسی گردید. نتایج نشان دهنده آن بود که شکل کود فسفاتی، تاثیر مشخصی بر فراهمی این دو عنصر نداشته است. در کل نتایج این آزمایش نشان می دهد در صورتی که تزریق کود فسفاتی مایع در زمان جذب شدید فسفر توسط درخت باشد، نیازی به مصرف بیشتر کود مایع، در مقایسه با شکل گرانولی، نمی باشد. واژه های کلیدی: کود فسفاتی مایع- کود فسفاتی جامد- فسفر قابل استفاده خاک- تزریق در خاک