حسین تقی پور
احد ایازی

آزمایشی به منظور تعیین سیستم مناسب پرورش بوقلمون های بومی آذربایجان در ایستگاه تاتار بخش خدآفرین آذربایجان شرقی انجام یافت. سیستم ها شامل: پرورش در باکس های انفرادی با جفت گیری طبیعی، باکس های انفرادی با استفاده از تلقیح مصنوعی، پرورش گله ای شامل ‮‭10‬ قطعه بوقلمون ماده و یک قطعه بوقلمون نر، پرورش گله ای شامل ‮‭50‬ قطعه بوقلمون ماده و پنج قطعه بوقلمون نر به صورت بسته و نیز پرورش گله ای شامل ‮‭50‬ قطعه بوقلمون ماده و پنج قطعه بوقلمون نر به صورت پرورش در مرتع بودند. در این پنج سیستم نگهداری مختلف، به ازای هر بوقلمون ماده صفات تولید تخم و جوجه کشی شامل درصدهای باروری، جوجه درآوری، تعداد جوجه هچ شده و تلفات داخل تخم مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های حاصل از آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی برای صفات تولیدی و ماه به عنوان بلوک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقایسه میانگین تعداد تخم بوقلمون ها و میزان باروری در سیستم های مختلف نگهداری نشان داد که استفاده از باکس های انفرادی با جفت گیری طبیعی از لحاظ تعداد تخم تولیدی، و تلقیح مصنوعی از لحاظ درصد باروری و تعداد جوجه تفریخ شده بالا بوده و با بقیه تیمارها اختلاف معنی داری داشتند (‮‭0/01‬‭) P<. ‬در ماه اسفند که ماه شروع تخم گذاری بوقلمون هاست، بوقلمون های باکس انفرادی سریع تر از بوقلمون های گله ای شروع به تخم گذاری کردند و اختلافشان با سایر سیستم ها معنی دار بود (‮‭0/05‬‭P<)‬، هر چند که در ماه های بعد (اردیبهشت)، تعداد تخم ها در سیستم پرورش در مرتع بالاتر از بقیه بود (‮‭0/05‬‭P<). ‬در ماه خرداد تا آخر دوره پرورشی (مرداد ماه)، تعداد تخم در سیستم گله ای ‮‭10‬ قطعه ای بطور معنی دار بالاتر از بقیه بود، و کمترین تعداد تلفات داخل تخم و بیشترین درصد جوجه در آوری در سیستم مرتع بدست آمد. واژه های کلیدی : بوقلمون های بومی آذربایجان، سیستم نگهداری، صفات تولیدی و تولید مثلی