فرهاد رجبی پور
محمد محمدی
حبیب سرسنگی
نسرین مشائی
احمد بیطرف
ایوب یوسفی
محمدعلی یزدانی
علیرضا شناورماسوله
محمود بهمنی

نظربه محدودیت ذخایر فیل ماهیان ‮‭1758 , Huso huso (Linnaeus) ‬در دریای خزر و برنامه های توسعه شیلاتی در آب های داخلی، مطالعات مولد سازی فیل ماهیان در شرایط آب های داخلی ضروری به نظر می رسد. در بررسی حاضر که درمورد گله فیل ماهیان پرورش یافته در شرایط آب لب شور زیرزمینی بافق در استان یزد به مدت ‮‭5.2‬ سال انجام گرفت، نتایج زیست سنجی اندازه طول کل و وزن بدن نمونه ها ثبت شد. در نخستین زیست سنجی اسفند-فروردین ‮‭87‬-،‮‭1386‬ میانگین اندازه طول نمونه های ماده ‮‭28.1 15.0‬ متر و میانگین وزن بدن آنها ‮‭03.12 16.5‬ کیلوگرم بدست آمد که طبق نتایج آزمون توکی بطور معنی داری در نمونه برداری های دیگر افزایش یافت (‮‭0005.0‬‭p<). ‬در آخرین زیست سنجی شهریور ،‮‭1390‬ میانگین اندازه طول نمونه ها ‮‭68.1 17.0‬ متر و میانگین وزن بدن آنها ‮‭64.33 23.11‬ کیلوگرم بود. شرایط فیزیولوژیک فیل ماهیان با بررسی سطح فعالیت آنزیم های سرمی ‭AST‬، ‭ALT‬، ‭LDH‬، ‭CK‬، ‭ALP ‬و ‭ACP ‬بررسی شد و میانگین آنها بترتیب ‮‭2.281‬ ‭IU/L‬‮‭9.502 2.258‬، ‭IU/L‬‮‭4.104 1.35‬، ‭IU/L‬‮‭2.3094 5.1277‬، ‭IU/L‬‮‭9.3632 7.2618‬، ‭IU/L‬‮‭7.112‬، و ‮‭3.13‬ ‭IU/L‬‮‭5.2‬ بدست آمد. تشخیص جنسیت و وضعیت کلی غده جنسی فیل ماهیان پرورشی 6 ساله مرکز تحقیقات بافق با استفاده از روش های اولتراسونوگرافی و لاپراسکوپی بررسی گردید. نمونه های نر و ماده تفکیک و نمونه های ماده تگ زنی شدند. تکه برداری از غده جنسی فیل ماهیان به روش لاپراسکوپی صورت گرفت. بررسی بافت شناختی تخمدان نمونه ها حاکی از تخمدان های در مرحله عبور از ‭II ‬به ‭III‬، مرحله ‭III ‬و فولیکول های آترتیک و خالی که احتمال عبور از مرحله ‭V ‬و رسیدن به مرحله ‭VI ‬را مطرح می کنند، بود. باتوجه به رسیدن تخمدان مولدینی که در مرکز تحقیقات بافق نگهداری می شوند به مراحل بالای جنسی، ادامه مطالعات مولدسازی و بافت شناسی تخمدان در کنار بررسی های فیزیولوژیک ضرورت دارد. کلمات کلیدی‭: Huso huso‬، پرورش، تخمدان، آب لب شور، بافق، ایران.