فرزاد آزادشهرکی
لادن شفیعی
نادر کوهی
محمدعلی جواهری
هوشنگ افضلی
علی اصغر رجبعلی پور

بخش کشاورزی بخشی حیاتی در اقتصاد هر کشور است و سهم قابل توجهی در مصرف انرژی دارد. این مطلب بیانگر اهمیت تجزیه و تحلیل انرژی همراه با ملاحظات اقتصادی در این بخش می باشد. در این تحقیق انرژی مصرفی و خروجی و هزینه تولید محصولات عمده زراعی شهرستان های اصلی تولید کننده محصولات زراعی استان کرمان ؛ بردسیر (گندم، سیب زمینی و چغندر قند) و بافت (گندم و سیب زمینی)؛ به وسیله نمونه گیری تصادفی و مصاحبه با کشاورزان تعیین و شاخص های افزوده خالص انرژی، کارایی و بهره وری انرژی و خالص درآمد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج محاسبات نشان داد کمترین میزان کارایی انرژی مربوط به سیب زمینی در منطقه بافت (‮‭0/55‬) بود. در هر دو منطقه محصولات سیب زمینی و گندم دارای افزوده خالص انرژی منفی بوده و این شاخص تنها در مورد چغندرقند مثبت (‮‭223793/15‬ مگاژول بر هکتار) محاسبه شد. بررسی سهم نهاده ها از کل انرژی ورودی مشخص نمود که کود شیمیایی و آبیاری بیشترین سهم انرژی مصرفی را به خود اختصاص داده است. مقایسه اقتصادی محصولات مذکور در هر دو شهرستان نشان داد بیشترین میزان درآمد خالص مربوط به محصول سیب زمینی در شهرستان بردسیر و کمترین میزان درآمد خالص مربوط به محصول گندم در همین شهرستان بود. مصرف بهینه کودهای شیمیایی، اصلاح روش های آبیاری و مکانیزه نمودن تولید چغندر قند می تواند در بهبود کارایی انرژی و افزایش درآمد کشاورزان شهرستان های بردسیر و بافت موثر باشد. - واژه های کلیدی: انرژی، چغندرقند، سیب زمینی، گندم و هزینه تولید.