محمدرضا علیزاده
صمد صبوری
فاطمه حبیبی
دیدار حق طلب

به منظور کاهش ضایعات و افزایش عملکرد برنج سالم در عملیات تبدیل، تعیین رطوبت نهایی مناسب شلتوک در فرآیند خشک کردن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این تحقیق، اثر دو عامل ؛ رطوبت نهایی شلتوک در چهار سطح (،‮‭10 6‬،8 و ‮‭12 0/5‬ درصد بر پایه تر) و رقم در سه سطح (هاشمی، خزر و کادوس) بر سختی دانه (حداکثر نیروی فشاری در لحظه شکست دانه)، عملکرد برنج قهوه ای، سفید سالم و راندمان تبدیل درآزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش رطوبت از 6 به ‮‭12‬ درصد، نیروی شکست شلتوک در رقم هاشمی از ‮‭146/66‬ به ‮‭113/51‬ نیوتن، خزر از ‮‭150/31‬ به ‮‭113/86‬ نیوتن و کادوس از ‮‭150/49‬ به ‮‭101/93‬ نیوتن بطور معنی داری (‮‭0/01‬‭> p) ‬کاهش یافته است. روند مشابه ای برای نیروی شکست برنج قهوه ای در سطوح رطوبتی مذکور مشاهده شد. اما در هر سطح از رطوبت، نیروی شکست برنج قهوه ای کمتر از شلتوک بود. با افزایش رطوبت شلتوک، عملکرد برنج قهوه ای و سفید سالم کاهش یافت. بطوری که بیشترین درصد برنج قهوه ای و سفید سالم برای ارقام هاشمی، خزر و کادوس در رطوبت 6 درصد و کمترین مقدار در رطوبت ‮‭12‬ درصد تعیین گردید. روابط رگرسیونی بیان گر همبستگی منفی و معنی دار بین رطوبت نهایی شلتوک با سختی دانه و عملکرد برنج سالم است. به منظور دستیابی به نتایج قابل تعمیم لازم است آزمایشات در سطح پایلوت و با دستگاه های تبدیل در مقیاس صنعتی نیز انجام شود و با نتایج این تحقیق مورد مقایسه قرار گیرد. واژه های کلیدی: رطوبت شلتوک، سختی دانه، عملکرد برنج سالم، راندمان تبدیل