تاثیر اندازه بذر و بوجاری مناسب بر قوه نامیه، بنیه و کیفیت بذر دو رقم کلزا

دست یابی به بذرهای با کیفیت مطلوب مستلزم رعایت نکات علمی و فنی و نظارت دقیق و مستمر بر حسن اجرای کلیه مراحل کنترل کیفی بذر می باشد. بنابراین نظارت بر خلوص فیزیکی بذر به منظور حصول بذرهای دارای اندازه مناسب، جوانهزنی و قدرت رویش کافی و عاری از هرگونه مواد خارجی از مهمترین مراحل کنترل کیفی بذر می باشد. با توجه به نقش اندازه بذر بر کیفیت آن این پژوهش به صورت آزمایشگاهی، گلخانه ای و مزرعه ای بر اساس یک آزمایش چهار عاملی با شانزده تیمار شامل دو رقم کلزای اکاپی و طلاییه، چهار اندازه بذر تفکیک شده با استفاده از غربالهای با اندازه های ‮‭6 1/4‬،/،‮‭1/8 1‬ و 2 میلی متر در غربال پایینی دستگاه بوجاری جداکننده با هوا و دو سطح استفاده و عدم استفاده از دستگاه جداکننده ثقلی، بر پایه طرح پایه کاملا تصادفی و طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در در سالهای ‮‭1388‬ و ‮‭1389‬ در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال انجام شد. به منظور انجام این پروژه برای هر یک از ارقام مذکور به طور تصادفی ‮‭48‬ نمونه 3ا (4ا2ا2) سه کیلوگرمی آز یک توده بذری گرفته شده و نمونه ها به آزمایشگاه تجزیه بذر موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال منتقل و هر یک از نمونه ها تحت تاثیر تیمارهای مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت میزان بذر استحصالی، خلوص بذر، تعداد بذرهای علف های هرز غیر مجاز و تعداد کل بذر علف های هرز مشخص شد. بخشی از بذرهای این نمونه ها در آزمایشگاه در شرایط استاندارد روی کاغذ جوانه زنی کشت شده و جوانه زنی نهایی (پس از هفت روز)، وزن خشک گیاهچه آنها تعیین و یادداشت برداری شد و شاخص های متوسط زمان جوانه زنی و سرعت جوانه زنی و بنیه گیاهچه با استفاده از شاخص بنیه گیاهچه‭(SVI) ‬شد. بخش دیگر به مصرف اجرای مرحله درون گلخانه رسید و بخش سوم نیز به منظور انجام آزمایش های مزرعه ای در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کشت گردید و سرعت ظهور و درصد سبز نهایی گیاهچه ها و برخی ویژگی های مرتیط نیز تعیین گردید. همچنین با فرارسیدن مرحله برداشت عملکرد آن اندازه گیری شد. باتوجه به نتایج پروژه مشخص شد استفاده از غربال ‮‭1/6‬ میلی متری همراه با دستگاه بوجاری ثقلی برای بوجاری این دو رقم توصیه می شود هرچند با استفاده از غربال های ‮‭1/8‬ و 2 میلی متری درصد جوانه زنی و ظهور گیاهچه ها بیشتر می باشد ولی درصد افت بذری بالاتر می باشد در مورد غربال ‮‭1/4‬ میلی متری هرچند درصد افت بذری پایین می باشد ولی درصد خلوص فیزیکی کاهش یافته و تعداد بذر علف های هرز نیز افزایش یافته که سبب شده توده بذری شرایط استاندارد گواهی بذر را نداشته باشد پس بهترین غربال همان ‮‭1/6‬ میلی متری می باشد که هم از لحاظ خلوص فیزیکی و هم از نظر درصد جوانه زنی استاندارد می باشد. واژه های کلیدی: اندازه بذر، بنیه بذر، ظهور گیاهچه، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه گیاهچه