بررسی ترکیب های شیمیایی اسانس و عصاره نه گونه ‭Hypericum ‬و بررسی میزان هیپریسین توسط ‭HPLC‬

گیاه ‭Hypericum ‬از جنس های مهم گیاهان دارویی محسوب می شود. در حال حاضر از این جنس در ایران ‮‭17‬ گونه گیاه علفی، چند ساله و درختچه ای وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان اسانس و ترکیب هیپریسین در نه گونه گل راعی انجام شده است. پس از جمع آوری و آماده سازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای شیمیایی آن توسط دستگاههای ‭(GC) ‬و ‭(GC/MS) ‬گردید و عصاره آن در دو مرحله با حلالهای کلروفرم و متانول بوسیله دستگاه سوکسوله استخراج شده و سپس عصاره ها توسط دستگاه ‭(HPLC) ‬مورد بررسی قرار گرفت. فاز متحرک متانول %‮‭68‬ ، اتیل استات %‮‭20‬ و سدیم هیدرو سولفات (‮‭0/1‬ مول) %‮‭12‬ ، و فاز ثابت C‮‭18‬ بود دتکتور ‭UV ‬بود که در ‮‭590‬ نانومتر تنظیم گردید. در این بررسی دو گونه ‭H. olivieri (Spach) Boiss. ‬و ‭H. fursei N. robson ‬به علت نادر بودن جمع آوری نگردیدند. بازده و میزان ترکیبهای عمده اسانس در گونه ‭H. androsaemum L. ‬بازده اسانس (‮‭0/17‬ درصد) و ترکیبهای عمده عبارتند از ‮‭2/19‬ ‭longifolene ‬درصد، -‮‭16‬ ‭gurjunene ‬درصد، و -‮‭4/8‬ ‭gurjunene ‬درصد، در گونه ‭H. apricum ‬بازده اسانس (‮‭0/50‬ درصد)، و ترکیبهای عمده عبارتند از ‮‭3/24‬ ‭cis-piperitol acetate‬درصد، ‮‭21‬ ‭ p-cymenene ‬درصد، -‮‭3/8‬ ‭pinene ‬درصد، در گونه ‭H. armenum ‬بازده اسانس (‮‭0/20‬ درصد) و ترکیبهای عمده عبارتند از -‮‭6/30‬ ‭cadinene ‬درصد، ‮‭4/10‬ ‭longifolene ‬درصد، و ‮‭4/7‬ ‭E-nerolidol ‬درصد، در گونه ‭H. asperulum ‬بازده اسانس (‮‭0/05‬ درصد)، و ترکیبهای عمده عبارتند از -‮‭6/17‬ ‭muurolol ‬درصد، ‮‭5/12‬ ‭cis-sesquisabienen hydrate ‬درصد و ‮‭8/9‬ ‭germacrene B ‬درصد، و در گونه ‭H. hirsutum L. ‬بازده اسانس (‮‭0/05‬ درصد)، ترکیبهای عمده عبارتند از ‮‭2/29‬ ‭germacrene B ‬درصد، ‮‭9/7‬ ‭citronellyl propanoate ‬درصد و -‮‭5/7‬ ‭gurjunene ‬درصد، در گونه ‭H. linarioides ‬بازده اسانس (‮‭0/15‬ درصد)، ترکیبهای عمده عبارتند از (‮‭5/16‬ E،‭E)-farnesyl acetate ‬درصد، ‮‭7/12‬ ‭cis-cadinene ether ‬درصد و ‮‭7/5-1‬ ‭tridecene ‬درصد ، و در گونه ‭H. tetrapterum ‬بازده اسانس (‮‭0/08‬ درصد) ترکیبهای عمده عبارتند از ‮‭3/22‬ ‭trans-linalool oxide ‬درصد، ‮‭2/6‬ ‭p-cymenene ‬درصد و (6 E،‭E)-farnesyl acetate ‬درصد، و در گونه ‭H. vermiculare ‬بازده اسانس (‮‭1/74‬ درصد)، ترکیبهای عمده عبارتند از -‮‭61‬ ‭pinene ‬درصد، 6 ‭myrcyne ‬درصد و ‮‭3/5‬ ‭E- -farnesene ‬درصد، بدست آمدند. میزان ترکیب هیپریسین در گل، برگ و ساقه گونه ‭H. androsaemum L. ‬بطور کلی فاقد ترکیب هیپریسین بود و در گونه ‭H. apricum (‬در گل ‮‭613‬ ‭ppm ‬و در برگ ‮‭50‬ ‭ppm )‬، ، در گونه ‭H. armenum (‬درگل ‮‭8/25‬ ‭ppm )‬، در گونه ‭H. asperulum (‬در گل ‮‭245‬ ‭ppm ‬، برگ ‮‭40‬ ‭ppm ‬و ساقه ‮‭8/25‬ ‭ppm )‬، در گونه ‭H. hirsutum L. (‬گل ‮‭70‬ ‭ppm)‬، در گونه ‭H. linarioides (‬گل ‮‭70‬ ‭ppm)‬، در گونه ‭H. tetrapterum (‬گل ‮‭5/82‬ ‭ppm ‬، برگ ‮‭8/138‬ ‭ppm ‬و ساقه ‮‭8/12‬ ‭ppm )‬، و در گونه ‭H. vermiculare (‬گل ‮‭8/45‬ ‭ppm)‬، در گونه ‭H. perforatum (‬گل ‮‭1237‬ ‭ppm ‬، برگ ‮‭281‬ ‭ppm ‬و ساقه ‮‭25‬ ‭ppm ) ‬بدست آمدند . نتیجه گیری کلی در این تحقیق نیز مثل تحقیق قبل گونه ‭H. perforatum ‬در گل ‭( ppm‬‮‭1324‬ ) از میزان هیپریسین بالایی برخوردار است ولی در گونه ‭H. apricum ‬در گل به میزان ‮‭613‬ ‭ppm ‬به نسبت بقیه گونه ها از میزان بالایی برخوار است. واژه های کلیدی : گل راعی، تقطیر ، ترکیبهای اسانس، هیپریسین، ‭H. androsaemum L.‬، ‭H. apricum ‬، ‭H. armenum‬، ‭H. asperulum ‬، ‭H. hirsutum L.‬، ‭H. linarioides ‬، ‭H. tetrapterum‬، ‭H. vermiculare‬، ‭H. perforatum ‬، ‭HPLC‬، ‭essential oils ‬، ‭distillation.