هادی اسدی رحمانی
کاظم خاوازی
فرهاد رجالی
علیرضا فلاح
احمد اصغرزاده
حسین بشارتی
میترا افشاری
هوشنگ خسروی

کودصهای بیولوژیک اکثرا به صورت مواد نگهدارنده ای با جمعیت انبوه از یک یا چند نوع ارگانیسم مفید خاکزی و یا فرآورده متابولیک آنها می باشند که به منظور بهبود رشد گیاه و یا تامین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان استفاده می شوند. نخستین کود بیولوژیک با نام نیتراژین حاوی باکتریصهای ریزوبیومی توسط ناب و هیلتنر در سال ‮‭1895‬ در آمریکا برای فروش عرضه شد. در سالهای بعد بسیاری از کشورها اقدام به تولید و مصرف انواع کودهای بیولوژیک نمودند که اثرات مفید این کودها امروزه در این کشورها کاملا شناخته شده است. کودهای بیولوژیک در ایران بیش از ‮‭40‬ سال سابقه مصرف دارند (استفاده از مایه تلقیح سویا از حدود سالهای ‮‭1340‬) ولی تنها در ‮‭10‬ سال اخیر بوده است که تنوع زیادی در انواع کودهای بیولوژیک موجود در کشور حاصل شده است. عدم تخصص کافی در برخی شرکت های تولید کننده کودهای بیولوژیک و ناتوانی در ارایه محصولات کارآمد و یا عدم تطابق دستورالعمل های این شرکت ها با اصول علمی گاها سبب سردرگمی زارعین در استفاده از این کودها می شود و در عین حال نتیجه مطلوب را از کاربرد این کودها بدست نمی دهد. در این شرایط لازم است با توجه به میکروارگانیسم های بکار رفته در تولید این کودهای بیولوژیک و مکانیسم های مربوطه و نیز شناخت از نحوه اثر این کودها بر روی گیاهان مختلف دستورالعمل جامعی در خصوص چگونگی کاربرد انواع کودهای بیولوژیک در گیاهان زراعی مختلف تهیه و تدوین گردد. در این گزارش مکانیسم های دخیل و نیز نحوه مصرف انواع کودهای زیستی ارایه شده است. واژه های کلیدی: کودهای بیولوژیک، فرمولاسیون، دستورالعمل کاربرد