غلامعباس لطفعلی آینه
منوچهر دستفال
حمیدرضا شریفی

چرخه زندگی گندم متشکل از دوره های به هم پیوسته ای است که از آن ها به عنوان مراحل نمو یاد می شود. طول هر یک از این مراحل به عواملی مانند ژنوتیپ، مدیریت ( مانند تاریخ کاشت، یا تنش های مختلف،...) و اقلیم( مانند طول روز و به خصوص درجه حرارت) بستگی دارد. ولی چنانچه شدت عوامل اقلیمی قهری همانند گرما، از آستانه تحمل گیاه ( محصول مورد نظر منطقه) بیشتر شود سبب کاهش عملکرد دانه از جمله محصول گندم می شود.به منظور تعیین تاثیر تنش گرما (بعنوان عوامل قهری) برعملکرد دانه گندم در منطقه خوزستان و جنوب فارس (داراب)، این مطالعه طی سال زراعی ‮‭1389-90‬ به مورد اجرا در آمد.در این بررسی از عوامل محیطی درجه حرارت روزانه (حداقل، حداکثر، متوسط) بلند مدت در منطقه اهواز و داراب و متوسط درجه حرارت میانگین و حداکثر فصل رشد استفاده گردید. متوسط درجه حرارت فصل رشد از کاشت تا گرده افشانی و ازگرده افشانی تا رسیدن اثر تنش گرما مشخص می گردد و محاسبه تاثیر آن بر عملکرد در دوره قبل از گرده افشانی و بعد از آن امکان پذیر می باشد .در صورت بروز تنش گرما در مرحله کاشت تا گرده افشانی به ازای هر درجه افزایش در متوسط فصل رشد سال زراعی مورد نظر نسبت به متوسط سی ساله پس از کم نمودن میزان انحراف معیار موجود به میزان 4 درصد کاهش در تعداد دانه در مترمربع که همان میزان کاهش عملکرد گندم است و از گرده افشانی تا رسیدن فیزیولوژیک در صورت هر درجه افزایش معنی دار (بیشتر از انحراف معیار) 8 درصد (کاهش در وزن دانه) و همان کاهش درعملکرد دانه است.که مجموع کاشت تا گرده افشانی و گرده افشانی تا رسیدن ‮‭12‬ درصد کاهش عملکرد دانه می باشد. واژه های کلیدی: گندم، تنش گرما، کاهش عملکرد، درجه حرارت فصل رشد