موسی الرضا وفایی تبار
محمدحسن حکمت
اکرم مهاجرعباسی
فرزاد کریمی

این بررسی که شامل دو بخش مجزای انتخاب لاین ها و تهیه ترکیب جدید لاین های ارقام تجارتی ورامین ، سیلند ، اولتان و بختگان و همچنین مقایسه ترکیب لاین های جدید ارقام در برابر ترکیب قدیم لاین های تشکیل دهنده آنها بود در مناطق ورامین و داراب در سالهای ‮‭1388‬ و ‮‭1389‬ اجرا گردید. سلکسیون بر اساس فرم بوته ، زودرسی و میزان سطح برگ ، درشتی قوزه و محصولدهی در مزرعه انجام گردید و در ادامه با بررسی های آزمایشگاهی از نظر صفات وزن بوته ، درصد کیل و خصوصیات کمی و کیفی الیاف، بوته های نهایی انتخاب شدند. در سال دوم بر اساس مشخصات مرفولوژیکی و تکنولوژیکی الیاف تعداد ‮‭166‬ لاین از رقم ورامین ، تعداد ‮‭74‬ لاین از رقم سیلند ، ‮‭111‬ لاین از رقم اولتان و ‮‭577‬ لاین از رقم بختگان گزینش گردید. به منظور آگاهی از نحوه انتخاب لاین ها، بذور بدست آمده از ترکیب لاین های انتخابی سالهای قبل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند تا روند حفظ و بهبود ارقام یاد شده در صفات مختلف مشخص گردد . نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در سال اول بین طبقات مختلف رقم ورامین فقط از نظر درصد کیل، استحکام و طول الیاف، اختلاف آماری معنی داری وجود داشت و از نظر سایر صفات هیچگونه اختلاف آماری معنی داری مشاهده نگردید. در حالی که در سال دوم فقط از نظر درصد کیل، بین طبقات مختلف اختلاف آماری معنی داری وجود داشت. بین طبقات بذری رقم بختگان طی 2 سال متوالی فقط از نظر عملکرد اختلاف آماری معنی داری وجود داشت. کلمات کلیدی: پنبه، انتخاب بوته، رقم ورامین، رقم بختگان، رقم اولتان، رقم سیلند.