حسن محمدخانی
مهناز ربانیها
فریدون عوفئ‍
طاهر پورصوفی
احمد حامی طبری
بهروز منصوری
یوسف ایری
کامران عقیلی
مریم جرجانی
سمانه لشکربلوکی
شعبان نجف پور

در این تحقیق بررسی های مربوط به ایکتوپلانکتون، فیتوپلانکتون ، زیوپلانکتون ، بنتوزها و فاکتورهای هیدروشیمی در خلیج گرگان انجام شده است. تعداد 9 ایستگاه در خلیج گرگان و دو ایستگاه در دهانه ورودی از دریای خزر به خلیج گرگان تعیین شده بود. بررسی های مربوط به ایکتیوپلانکتون با استفاده از توربونگو در 6 ایستگاه و بقیه بررسی ها در یازده ایستگاه در سال ‮‭1387‬ انجام شده است. نقشه خلیج گرگان به همراه مختصات جغرافیایی ایستگاهها درقسمت آخر روش کار آورده شده است بیوماس وفراوانی فیتوپلانکتون در ایستگاههای مختلف، ماه های سال و همچنین در فصول مختلف نیز محاسبه شده است که در جدول 1تا 3 در ضمیمه آورده شده است. فاکتورهای هیدروشیمی اندازه گیری شده عبارت بودند از درجه حرارت آب ، هوا، شفافیت، اکسیژن محلول ، اکسیژن خواهی بیولوژیکی، پتانسیل هیدروژن، قلیاییت کربناته، قلیاییت بی کربنات ، قلیاییت کل، سختی کل، سختی کلسیم ، سختی منیزیم ، کلر، هدایت الکتریکی ، شوری ، ازت نیترات ، ازت نیتریتی، ازت آمونیاکی و فسفات که درجدول ‮‭11‬ آورده شده است. دربررسی فیتوپلانکتون ‮‭47‬ جنس متعلق به شاخه های سیانوفایتا ، کلروفایتا ،کرایزوفایتا ، پیروفایتا ، اوگلنافایتا ‭Cyanophyta‬، ‭Cholorophyta‬، ‭Chrysophyta‬، ‭Pyrophyta‬، ‭Euglenapyta) ) ‬گردیده اند که تعداد آنها (فراوانی) در مترمکعب شمارش و بیوماس آنها ( میلی گرم در مترمکعب ) نیز محاسبه شده است . فراوانی شاخه های فیتوپلانکتون در مترمکعب به ترتیب ‮‭6 131/2‬،/‮‭3 1‬،/‮‭9 65‬،/‮‭18‬ ،و ‮‭23/8‬ میلیون عدد بوده است و بیوماس آنها نیز به ترتیب ‮‭308/4‬ ، ‮‭1/9‬ ، ‮‭1358/9‬ ، 1/،‮‭295‬ و ‮‭124/7‬ میلی گرم در مترمکعب بود. حداکثر تعداد مربوط به لپتولینگبایا ‭leptolyngbaya ‬از شاخه سیانوفایتا ‭Cyanophyta ‬و حداقل تعداد مربوط به دیاتومه ‭diatoma ‬از کرایزوفایتا ‭Chrysophyta ‬برآورد شده است که به ترتیب ‮‭84/3‬ و ‮‭0/025‬ میلیون در مترمکعب بوده است. حداکثر و حداقل بیوماس مربوط به ژیروسیگما ‭Gyrosigma (‬کرایزوفایتا ‭Chrysophyta) ‬و تترادرون ‭tetraderon (‬کلروفایتا ‭Cholorophyta ) ‬بود که به ترتیب ‮‭1217/3‬ و ‮‭0/014‬ میلی گرم در مترمکعب برآورد گردیده است. زیوپلانکتون های شناسایی شده متعلق به شاخه های پروتوزوآ ، آرتروپودا ، روتیفرآ ، سیلیوفورا بودند‭. (Protozoa ‬، ‭Arthropoda‬، ‭Rotifera‬، ‭Ciliophora) ‬میانگین بیوماس این شاخه ها به ترتیب ‮‭531/74‬ ، ‮‭30/77‬ ، ‮‭225/07‬ و ‮‭96/26‬ میلی گرم در متر مکعب برآورد شده اند که در مجموع ‮‭883/83‬ میلی گرم در مترمکعب بدست آمده است (جدول 5). حداکثر و حداقل بیوماس کل زیوپلانکتون در ماههای آبان و خرداد به ترتیب ‮‭3446/23‬ و 6 میلی گرم در متر مکعب برآورد شده بود . حداکثر و حداقل فراوانی زیوپلانکتون در متر مکعب نیز در ماههای شهریور و خرداد انجام شده بود که به ترتیب ‮‭48/4‬ و ‮‭0/002‬ میلیون عدد در متر مکعب بودند و میانگین سالانه تعداد در متر مکعب ‮‭8/4‬ میلیون عدد در متر مکعب بوده است(جدول 4 ) . یازده خانواده از جوامع کفزیان (بنتوزها) در خلیج گرگان شناسایی شدند و به تفکیک ایستگاه ها و ماه های سال مقدار بیوماس( گرم در مترمربع) و همچنین تعداد در مترمربع برآورد گردیده است . این یازده خانواده متعلق به سه شاخه ‭(Annelida‬، ‭Mollusca‬، ‭Arthropoda) ‬بودند . در کل برآورد بیوماس کفزیان (بنتوزها) در دی ماه بیشترین مقدار (‮‭42/91‬ گرم در مترمربع) و در اسفندماه کمترین مقدار (‮‭0/6428‬ گرم در مترمربع) برآورد شده است و در ماههای فروردین ، تیر ، آذر و بهمن نیز مقادیر بیوماس برآورد شده قابل ملاحظه می باشد .(جداول 6 تا 9 )