علی سعید
یداله فرایدی
همایون کانونی
حسین صباغ پور
حسین مصطفائی
کاظم ستوده مرام
مصطفی بهشتی
ارسلان بهزادی

بمنظور دسترسی و یافتن ارقام متحمل به سرما، پر محصول و سازگار با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر کشور و توصیه کشت پاییزه این بررسی در 5 منطقه سرد سیر کشور یعنی استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، همدان و کردستان در چهار آزمایش جداگانه ‭CICTN-‬،‮‭08 07‬ & ‮‭09‬‭) (Selected ‬به ترتیب با استفاده از،‮‭19‬ ،‮‭27 15‬ انتخابی از آزمایشات سال قبل و‮‭40‬ لاین نخود ارسالی از ایکاردا (‮‭2010‬‭-CICTN) ‬بهمراه یک لاین حساس‭(ILC‬‮‭533‬) بعنوان شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو تکرار به اجرا در آمد. عملیات آماده سازی زمین شامل شخم ودیسک در اوایل مهر ماه صورت گرفته ودر ‮‭22 -25‬ مهر ماه، هر لاین در دو خط دو متری با فاصله خطوط ‮‭30‬ سانتیمتر کشت شد. براساس نتایج حاصل از آزمایشات ‮‭09‬ & ‮‭08‬ ،‮‭07‬‭-Selected CICTN) ( ‬در سال اول به ترتیب لاین های ‭FLIP ‬‮‭133-03‬‭C ‬و‭FLIP ‬‮‭14-03‬‭C ‬به ترتیب با عملکرد ‮‭1970/4‬ و ‮‭1967/3‬ کیلوگرم در هکتار، لاین های ‭ILC‬‮‭8262‬ و ‭ILC‬‮‭8617‬ به ترتیب با عملکرد ‮‭1573/3‬ و ‮‭1506/7‬ کیلوگرم در هکتار و لاین های ‭FLIP ‬‮‭95-05‬‭C ‬، ‭FLIP ‬‮‭141-05‬‭C ‬و ‭FLIP ‬‮‭89-05‬‭C ‬به ترتیب با عملکرد 7/،‮‭2319/7 2401‬ و ‮‭2306/4‬ کیلوگرم در هکتار دارای مقاومت به سرمای مطلوبی نیز بودند. در سال دوم در آزمایش ‮‭2010‬‭-CICTN ‬در ایستگاه های مختلف دیم این لاین های ‭FLIP ‬‮‭180-05‬‭C ‬، ‭FLIP ‬‮‭42-05‬C، ‭FLIP ‬‮‭28-05‬‭C ‬،‭FLIP ‬‮‭28-03‬‭C ‬و‭FLIP ‬‮‭131-03‬‭C ‬بودند که به ترتیب با عملکرد 3/،‮‭2 1542‬/،‮‭3 1229‬/،‮‭1197/8 1202‬ و ‮‭1171/3‬ کیلوگرم در هکتار برتر از شاهد و سایر تیمارهای آزمایش بودند. واژه های کلیدی:مقاومت به سرما،اصلاح،کشت پاییزه، نخود زراعی ‭(Cicer arietinum L.)