یوسف هاشمی نژاد
فاطمه رسولی
سید علی محمد چراغی

چکیده به منظور کنترل شوری خاک، اطلاع از شوری آب زهکش که در ارتباط مستقیم با متوسط شوری منطقه ریشه است می تواند بسیار مفید واقع شود. از طرف دیگر با اطلاع از شوری زهکش می توان به راحتی کسر آبشویی را در شرایط ماندگار تخمین زد. اما در شرایطی که تجهیزات زهکشی برپا نشده باشد، دسترسی به آب زهکش بسادگی امکان پذیر نیست. وسیله ای تحت عنوان تعیینگر جبهه رطوبتی بدون استفاده از هیچگونه ابزار مکانیکی یا الکتریکی این امکان را به راحتی فراهم آورده است. در این تحقیق با کار گذاشتن این وسیله در باغات فاریاب پسته در شمال اردکان و نیز مزارع تحت کشت گندم آب در دشت زرقان استان فارس، شوری زه آب و کسر آبشویی واقعی مستقیما اندازه گیری شده و نتایج حاصله به عنوان ورودیهای مدلهای پیش یابی استفاده شده اند تا به وسیله آنها بتوان شوری متوسط منطقه ریشه را تخمین زد. تخمینهای حاصل از مدلها با نتایج واقعی متوسط شوری منطقه ریشه مقایسه شده اند. میزان کسر آبشویی با استفاده از این روش برای استان یزد حدود ‮‭42‬ درصد و برای استان فارس معادل ‮‭66‬ درصد به دست آمد. این مقادیر کسر آبشویی در استان یزد بسیار نزدیک به مقادیر کسر آبشویی برآورد شده از روی بیلان آبی و نزدیک به نیاز آبشویی پسته و برای استان فارس بسیار بیشتر از آن ونیز بیشتر از نیاز آبشویی محصول گندم در این شرایط بود متوسط شوری برآورد شده به وسیله هر دو مدل رابطه همبستگی نزدیکی با مقادیر اندازه گیری شده داشت (‮‭83.0‬‭=R‬2) و در عمده موارد مدل واتسویت توانسته بود شوری خاک را کمتر از مدل آیرز و وستکات و نزدیکتر به واقعیت تخمین بزند. در مجموع به نظر می رسد با رعایت پیش نیازهای مربوطه، دستگاه تعیینگر جبهه رطوبتی ابزار مناسبی برای مدیریت آبیاری در شرایط شور می باشد که با کمک آن می توان کسر آبشویی واقعی و نیز متوسط شوری محلول خاک در منطقه ریشه را برآورد نمود.