کبری تجددی طلب
حمید درستی
محمد اپروز
نادر رفیعی
ابوبکر جوهر علی

حفظ بنیه و قدرت جوانه زنی بذر طی دوره انبارمانی یکی از نگرانی های مهم تولید کنندگان برنج هیبرید بشمار می آید. اگرچه یکی از اهداف مهم انبارمانی، حفظ کیفیت بذر پس از عملیات برداشت است، مدیریت نادرست در این امر می تواند باعث خسارت گردد. به منظور تعیین شرایط مناسب انبارداری برای بذر برنج هیبرید F1، از آزمایش فاکتوریل بر اساس طرح کاملا" تصادفی استفاده گردید. چهار فاکتورانتخابی در این تحقیق، رطوبت شلتوک (بر مبنای تر)، هالوژناسیون بذر ، نوع بسته بندی و مدت زمان انبارمانی بوده اند. هم چنین از آزمایش فاکتوریل براساس طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور درجه حرارت خشک کن و رطوبت نهایی شلتوک برای تعیین شرایط مناسب خشک کردن برنج هیبرید تولیدی استفاده شد. نتایج نشان داد اکثر نمونه های برنج هیبرید انبارشده با بسته بندی نوع دوم ( کیسه نایلونی و کیسه معمولی) و بسته بندی نوع سوم ( کیسه معمولی و ظروف پلاستیکی) بدون هالوژن دارای درصد جوانه زنی قابل قبول (‮‭85‬ درصد) بوده اند. بعلاوه قابلیت نگهداری بذر برنج هیبرید با رطوبت ‮‭8 9‬ درصد و بکارگیری بسته بندی نوع دوم (کیسه نایلونی و کیسه معمولی)، بدون افزودن هالوژن بخوبی طی دوره نگهداری حفظ گردید. از نظر قدرت جوانه زنی لاین های ‮‭58025‬ ‭B ‬و ‮‭16 / 426‬ ‭R ‬تقریبا" در یک حد بوده اند. بطور کلی به استثنای تیمار بدون خشک کردن با بسته بندی نوع دوم، بدون افزودن هالوژن، در بقیه تیمارها ی مربوط به بسته بندی نوع دوم و سوم بر قدرت یا بنیه بذر افزوده شد. خشک کردن بذر برنج هیبرید F1 تا دامنه رطوبتی ‮‭8 9‬ درصد تحت درجه حرارت ‮‭37 2‬ درجه سانتی گراد و قرار دادن نمونه های خشک شده در کیسه های دو لایه (کیسه نایلونی قرار گرفته شده در داخل کیسه های معمولی) می تواند کمک بسزایی در جوانه زنی و قدرت بذر بمدت سه ماه داشته باشد. با توجه به نتایج حاصله از این تحقیق، درجه حرارت ‮‭37-41 2‬ درجه سانتی گراد و رطوبت نهایی ‮‭9 10‬ درصد برای خشک کردن شلتوک برنج هیبرید پشنهاد می گردد. کلمات کلیدی: برنج هیبرید، بنیه بذر، جواته زنی، بسته بندی، هالوژن، خشک کردن، انبارداری