شب بو کفاش
حسین معروفی

در بسیاری از نقاط کشور، من جمله استان کردستان وجود سهم زیاد درآمد سرانه روستایی از صنعت دامپروری سبب چرای بی رویه چراگاه ها و نیز کاهش و یا نابودی بسیاری از گیاهان مفید علوفه ای، مغذی و خوشخوراک شده که این امر به نوبه ی خود به رشد و گسترش گیاهان غیر خوشخوراک که بیشتر سمی نیز هستند کمک کرده است. با اجرای طرح" جمع آوری و شناسایی گیاهان سمی منطقه سارال" گونه های گیاهی سمی برای دام و انسان شناسایی شده تا علاوه بر آموزش به دامداران منطقه در مراحل بعدی بتوان با استخراج ترکیبات سمی گیاهی، این مواد طبیعی را جایگزین ترکیبات شیمیایی در برخی داروها نمود و همچنین از این ترکیبات سمی در تولید سموم آلی گیاهی جهت مبارزه با آفات گوناگون استفاده کرده و این مواد را جایگزین کودهای شیمیایی کرد. منطقه سارال با وسعتی حدود ‮‭1000‬ کیلومتر مربع در شمال غرب شهرستان سنندج و در حوزه آبخیز رودخانه قزل اوزن قرار دارد و از تنوع اقلیمی و گیاهی بسیار بالایی برخوردار است. نتایج حاصل از این تحقیق وجود ‮‭152‬ گونه گیاه سمی متعلق به ‮‭114‬ جنس و ‮‭48‬ تیره را در این منطقه نشان می دهد. دو تیره دم اسبیان ‭(Equisetaceae) ‬و ‭Aspidiaceae ‬از شاخه نهانزادان آوندی و تیره کاج ‭(Pinaceae) ‬از زیر شاخه بازدانگان (شاخه دانه داران) می باشند. ‮‭94‬ درصد از کل گونه ها متعلق به زیر شاخه نهاندانگان بوده و 5 تیره (‮‭10/5‬ درصد) از رده نهاندانگان تک لپه ای و ‮‭43‬ تیره ( ‮‭89/5‬ درصد) از رده نهاندانگان دولپه ای هستند. بیشترین گونه ها از تیره بقولات ‭Papilionaceae ‬با ‮‭17‬ گونه گیاه سمی بوده و در میان ‮‭96‬ گونه گیاه سمی دارویی شناسایی شده، شمار ‮‭45‬ گونه گیاه سمی با خاصیت ضد سرطان در منطقه سارال رویش دارد. واژه های کلیدی: شناسایی، گیاهان سمی، مضر برای دام، مضر برای انسان، سارال، کردستان.