حسین حیدری
همت دادپور مغانلو
رجب شکری مرزنگر
مسعود گلینی
جواد خلقانی

کرم ساقه خوار برنج‭(Chilo suppressalis Walker) ‬آفت کلیدی برنج در شالیزارهای شمال کشور از جمله استان مازندران می باشد که همه ساله جهت کنترل این آفت مقادیر زیادی آفتکش مصرف می شود. آزمایش حاضر با هدف شناخت نقش تراکم نشا در تغییرات جمعیت کرم ساقه خوار برنج در شالیزارهای استان مازندران طراحی شده است. این مطالعه در قالب طرح اسپلیت پلات با دو تیمار شامل آرایش کاشت و تعداد ساقه در نشا در سه تکرار و لحاظ کردن شرایط زارع به عنوان شاهد مجموعا به تعداد ‮‭32‬ کرت طی سالهای ‮‭1386‬ و ‮‭1387‬ در منطقه فریدونکنار انجام گرفت. از ابتدا تا پایان فصل زراعی آمار برداری ونمونه برداریهای لازم از جمله تعداد جوانه های خشک شده و درصد خوشه های سفید شده در اثر فعالیت جمعیت کرم ساقه خوار برنج انجام شده و نیز میزان عملکرد در هر کرت براساس رطوبت %‮‭14‬ و در واحد هکتار مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزارهای محاسباتی و آماری تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصله نشان داد که نوع آرایش کاشت و تعداد ساقه در نشا (کپه) بر درصد بروز جوانه مرکزی مرده و خوشه های سفید شده طی دو سال آزمایش، تاثیر معنی داری نداشته اما آرایش کاشت بر میزان عملکرد در بلوکهای آزمایشی اختلاف معنی داری در سطح احتمال %5 ایجادکرده و همچنین تعداد ساقه در نشا هم در میزان عملکرد، اختلاف معنی داری در سطح احتمال %5 را سبب شده بود. در مقایسه میانگین های آرایش کاشت هم از نظر آلودگی به جوانه مرکزی مرده و هم خوشه های سفید شده اختلاف معنی داری وجود نداشته و در یک گروه آماری قرار می گیرند. با مقایسه میانگین ها مشخص می گرددآرایش کاشت بر میزان عملکرد اثر معنی داری نداشته است با در نظر گرفتن صفات مورد بررسی متاثر از آرایش کاشت می توان به این نتیجه رسید که چنانچه فاصله کاشت بوته ها بین و روی ردیف ‮‭30‬ا‮‭30‬ و ‮‭18‬ا‮‭50‬ سانتی متر باشد اختلافی از نظر میزان آلودگی بوته ها به کرم ساقه خوار برنج و عملکرد محصول مشاهده نمی گردد اما از آنجاییکه از نظر عددی در فاصله کاشت ‮‭18‬ا‮‭50‬ سانتی متر مقدار عملکرد بیشتر از دیگری است لذا منطقی است از لحاظ اقتصادی فاصله کاشت ‮‭18‬ا‮‭50‬ سانتی متر را به عنوان فاصله کاشت مناسبتر معرفی نمود. اما در مقایسه میانگین های صفات متاثر از تعداد ساقه در نشا نشان می دهد جمعیت آفت مستقل از تراکم بوته های برنج بوده است اما اختلاف میزان عملکرد محصول بر حسب تعداد ساقه در نشا (کپه) از لحاظ آماری در سطح احتمال ‮‭0/05‬ معنی دار بوده و با دید آماری بین تعداد ،‮‭6 4‬ و 8 ساقه در نشا اختلاف معنی داری دیده نشد ولی از نظر عددی تعداد 8 ساقه در نشا از عملکرد محصول بالاتری برخوردار بوده اما با در نظرگرفتن مسایل اقتصادی بجاست تعداد 4 و 6 ساقه در نشا را به عنوان گزینه مناسب معرفی نمود. واژه های کلیدی: واژه های کلیدی: کرم ساقه خوار برنج، آرایش کاشت، تعداد ساقه در نشا، جمعیت، مازندران