علی زین الدینی
حسین مرادی
زهرا محمداسماعیل
محمدعلی جواهری
مهدی امیرپور
میرناصر نویدی

دشت ارزوییه از مناطق مهم و مستعد کشت محصولات زراعی استان کرمان می باشد که انتخاب الگوی کاشت مناسب می تواند در استفاده بهینه از منابع اب و خاک موثر باشد. این تحقیق بر اساس روش ارزیابی تنا سب اراضی فا یو (‮‭1976‬‭-FAO) ‬برای محصولات مهم زراعی و باغی منطقه انجام گردید. جهت انجام طرح با بررسی نقشه های خاکشناسی دشت سه منطقه که دارای خاکهای با خصوصیات متفاوت و وسعت زیادی داشته باشند انتخاب گردید. در واحد های خاک انتخابی، نمونه های خاک تا عمق‮‭150‬ سانتی متری تهیه و بر روی نمونه ها آزمایشهای فیزیکی و شیمیایی مورد نیاز نظیر ‭EC‬،‭PH ‬،‭SAR ‬،بافت،گچ ،آهک ،‭N ‬،‭P ‬و‭K ‬تا عمق مورد نیازبراساس روش های استاندارد ازمایشگاهی انجام گردید. در مرحله بعد خصوصیات مهم و موثر بر عملکرد از واحدهای خاک انتخابی و طبقه بندی تناسب کیفی بر اساس روش های محدودیت ساده و پارامتریک انجام شد. طبقه بندی تناسب اقلیمی با توجه به امار و اطلاعات هواشناسی منطقه بر اساس روشهای محدودیت ساده و پارامتریک انجام گردید نیازهای گیاهی و اقلیمی از جداول جمع اوری شده توسط سایس(،‮‭1991‬‭SYS( ‬و گیوی (‮‭1376‬) با تطبیق با شرایط منطقه استفاده گردید و همچنین جداول مراحل مختلف رشد محصولات نیز تهیه شد. در این بررسی تیپ های بهره وری گندم،جو ،پنبه، ذرت، هندوانه، چغندرقند، مرکبات و زیتون مورد ارزیابی قرار گرفتند و همچنین مقایسه ای بین محصولات رایج منطقه (گندم،ذرت ،پنبه ،جو و هندوانه) با محصولات قابل توسعه (چغندر قند، مرکبات و زیتون) انجام گردید. و.در نهایت با توجه به نتایج به دست امده طبقه بندی تناسب اراضی کیفی برای تیپ های بهره وری مورد مطالعه انجام شد و بطور کلی تناسب خاکها و شرایط اب و هوایی برای محصولات مورد مطالعه مشخص وبرای هر واحد خاک بهترین محصولات معرفی گردیدند. بررسی نتایج نشان می دهد که براساس سیستم جامع طبقه بندی خاک، خاکهای مطالعه شده بطور کلی در دو رده اریدی سول و انتی سول، هفت فامیل و بیست و پنج واحد اراضی طبقه بندی گردیدند. نتایج طبقه بندی تناسب اقلیمی به روش پارامتریک و محدودیت ساده به ترتیب برای گندم مناسب ‭(S‬1)، جو مناسب ‭(S‬1)، پنبه تناسب بحرانی، نامناسب ‭(N‬،2S3)، زیتون و هندوانه مناسب ‭(S‬1)، تناسب بحرانی ‭(S‬،3S2)، ذرت نسبتا مناسب ‭(S‬،1S2)، چغندرقند نا مناسب ‭(N‬2) و پرتقال با تناسب بحرانی ‭(N‬1) می باشد. عمدتا پارامترهای شوری، اسیدیته، بافت و ساختمان، قلیاییت، توپوگرافی،سنگریزه و اقلیم برای کشت این محصولات محدودیت ایجاد می نمایند. با بررسی نتایج مشخص می شود که عملکرد محصولات مختلف در واحدهای اراضی تقریبا متوسط بوده و می توان با اعمال مدیریت صحیح و انتخاب محصول مناسب و استفاده بهینه از نهاده های مختلف عملکرد محصولات مختلف را افزایش داد. واژه های کلیدی: ارزیابی اراضی، طبقه بندی کیفی، تناسب اراضی فایو، محصولات زراعی، دشت ارزوییه، پارامتریک،محدودیت ساده