حقوق و قوانین شهروندی

واژه‌ی شهروند معمولاً همراه با واژه‌ی دولت مطرح گردید. و ظهور آن را می‌توان مصادف با پیدایش نخستین دولت‌های ملی دانست. در هر جامعه‌ای به ضرورت حکومتی وجود دارد. در هر حکومت دو گروه عمده را می‌توان تشخیص داد. گروه حاکم، که در حکم فرماندهان جامعه هستند. و در مقابل سایر افراد جامعه که محکوم به تبعیت از گروه نخست هستند(فرمانبران). که البته هر کدام از دو گروه فوق در جوامع و دوره‌های مختلف عناوین مختلفی به خود می‌گیرند. هر کدام از این عناوین حقوق و وظایف خاصی را ایجاب می‌کند. در صورتی که حاکم عناوینی چون سلطان، ارباب، خاقان و امپراطور داشته باشد، فرمانبران خود را رعیت می‌دانند که باید بی چون و چرا از دستورات حاکم تبعیت کنندو در این حالت معمولاً حاکمان خود را از گوهر و نژاد برتر دانسته خود را ملزم به پاسخگویی به رعیت نمی‌دانند. در حالیکه دولت قدرت خود را ناشی از ملت دانسته و در مقابل ملت مسئولیت دارد. شهروند نیز برخلاف رعیت از حقوق و تکالیف متقابل در ارتباط با دولت برخوردار است. از جمله حقوق او می توان: آزادی عقیده، آزادی بیان، تساوی در مقابل قانون، مصون بودن جان، مال، مسکن و شغل از تعرض، تشکیل اجتماعات، انتخاب شغل دلخواه، تأمین اجتماعی، آموزش و پرورش رایگان، حق‌دادخواهی، حق تابعیت، حق اقامت را نام برد.