حسن مداح عارفی
ابراهیم شریفی عاشورآبادی
رضا طبایی عقدایی
علی اشرف جعفری
محمد حسین لباسچی
محمدعلی علیزاده
محمود معلمی
اسماعیل سیدیان
قاسم کریم زاده
ثریا مهدوی

بررسی تنوع ژنتیکی، سازگاری و انتخاب مناسب ترین ژرم پلاسم در برخی گونه ای جنس آویشن ‭(Thymus) ‬موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران بذر ‮‭76‬ نمونه از 8 گونه در ‮‭11‬ ایستگاه در استان های آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان رضوی، همند آبسرد، زنجان، قم، مرکزی، همدان، گلستان، یزد و ستاد موسسه در طی سالهای ‮‭1390-1387‬ مورد کشت و ارزیابی قرار گرفتند. بذر نمونه های آویشن ابتدا در گلخانه موسسه مورد کاشت قرار گرفته و از گیاهچه های تولید شده، به تعداد مورد نیاز، همراه با مقداری از بذر آنها، در اختیار استان ها قرار داده شد تا بصورت مقایسه ای کشت شوند. عملکرد ماده خشک هر نمونه، درصد اسانس و عملکرد اسانس از جمله صفاتی بودند که بدلیل اهمیت مورد توجه بیشتر قرار گرفتند و براساس آنها نتایج تنظیم و برترین گونه ها و نمونه ها شناسایی و معرفی شدند. تعداد ‮‭11‬ نمونه از نمونه های ‮‭76‬ گانه، شامل نمونه های ‮‭63‬ و ‮‭30‬ از ‭T.vulgaris‬، نمونه های ‮‭24‬ و ‮‭12‬ از ‭T.transcaucasius‬، نمونه های ‮‭15‬ و ‮‭39‬ از ‭T.pubescens‬، نمونه های ‮‭73‬ و ‮‭59‬ از ‭T.migricus‬، نمونه‮‭43‬ از ‭T.lacnifolius‬، نمونه‮‭20‬ از ‭T.fedchenkoi ‬و نمونه ‮‭49‬ از ‭T.daenenesis ‬از نظر عملکرد ماده خشک، درصد و عملکرد اسانس، برتر بودند و معرفی شدند. تعداد 7 نمونه از جمله نمونه ‮‭35‬ از ‭T.transcaucasius‬، نمونه ‮‭32‬ از ‭T.pubescens‬، نمونه ‮‭71‬ از ‭T.migricus‬، نمونه ‮‭45‬ از ‭T.lacnifolius‬، نمونه های ،‮‭5 67‬ و ‮‭50‬ از ‭T.kotschyanus ‬از نظر دو صفت از بین صفات یادشده، نسبت به سایر نمونه ها برتر بودند. بالاترین درصد اسانس تولید شده بترتیب با 2 و 3 درصد متعلق به نمونه ‮‭43‬ از ‭T.lacnifolius ‬و نمونه ‮‭49‬ از ‭T.daenenesis ‬شناخته شدند. بالاترین مقادیر ماده خشک تولید شده مربوط به نمونه ‮‭39‬ از ‭T.pubescens ‬و نمونه‮‭49‬ از ‭T.daenenesis ‬بوده است. بدین ترتیب، نمونه ‮‭49‬ از ‭T.daenenesis ‬و نمونه ‮‭43‬ از ‭T.lacnifolius ‬به دلیل تولید بیشترین عملکرد اسانس در واحد سطح، نسبت به سایر نمونه ها ارجح بودند. واژه های کلیدی: تنوع ژنتیکی، سازگاری، ژرم پلاسم، آویشن، عملکرد ماده خشک، درصد اسانس، ‭Thymus Evaluation of genetic variation‬، ‭compatability‬، ‭selection and introduction of suitable Accessions of different species of Thymus spp