محمد فیاض
مژگان السادات عظیمی
مهدی فرح پور
علی احسانی
رسول میرآخورلی
فرهنگ جعفری

مراتع ایران با وسعت ‮‭86‬ میلیون هکتار، وسیع ترین عرصه حیاتی کشور (حدود %‮‭54‬) را شامل می شوند که بیش از %‮‭70‬ درصد از این مراتع در ناحیه خشک و نیمه خشک واقع شده است. کاربری عمومی این اراضی در کشور، استفاده به عنوان چراگاه بوده و چرای بیش از ظرفیت مرتع در این نواحی اغلب منجر به کاهش کمی و کیفی پوشش گیاهی و خاک شده و درنتیجه موجب افزایش زمین های بایر و توسعه بیابانزایی گردیده است. به منظور تعیین چگونگی مدیریت بهینه و پایدار این مراتع در این تحقیق مدل پیش بینی تولید مرتع با استفاده از مدل ‭SWAT ‬در حوزه آبخیز حبله رود واقع در استان های تهران و سمنان تعریف و مورد ارزیابی قرار گرفت. این حوزه با توجه به شرایط آب و هوایی نیمه خشک تا خشک شامل سه ناحیه اکولوژیکی(نیمه استپی، استپی و بیابان) می باشد. واسنجی و اعتبارسنجی مدل توسط برنامه آنالیز عدم قطعیت‭( SUFI‬2) موجود در مدل ‭SWAT ‬انجام گرفت. با توجه به داده های مشاهداتی شاخص سطح برگ، تولید و نتایج شبیه سازی شده، مشخص می گردد، مدل فوق دارای نتایج قابل قبولی در خصوص شبیه سازی این دو پارامتر می باشد. مدل ‭SWAT ‬تغییرات تولید شبیه سازی شده در منطقه نیمه استپی را بین ‮‭0/35‬ تا 5/،0 در منطقه استپی بین ‮‭0/26‬ تا ‮‭0/15‬ و در منطقه بیابانی بین ‮‭0/033‬ تا ‮‭0/1‬ تن در هکتار نشان داد. همچنین آزمون آنالیز حساسیت نشان داد که هر چه از سمت منطقه نیمه استپی به سمت منطقه استپی و بیابانی حرکت کنیم پارامترهای آب و خاک از حساسیت بیشتری در رشد و تولید علوفه گیاهی برخوردار هستند. کلمات کلیدی: شبیه سازی مرتع، شاخص سطح برگ، تولید، برنامه ‭SUFI‬2، واسنجی، مدیریت مرتع