مصطفی آقائی
رحیم مهرابی
الهام الحسنی
محسن سرهنگی

از آنجا که گندم جزو گیاهان بومی ایران می باشد، تنوع زیادی برای صفات مختلف در این توده عظیم طبیعی وجود دارد. تنوع ژنتیکی موجود در این ژرم پلاسم از لحاظ صفات مختلف و بویژه برای مقاومت به برخی از بیماری ها حایز اهمیت فراوانی است. در بخش غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بالغ بر 100 ژنوتیپ گندم بومی دوروم موجود است که از توده های گندم بومی بانک ژن گیاهی ملی ایران، خالص گردیده اما اطلاعات تنوع ژنتیکی موجود در این ژرم پلاسم و مقاومت آنها به بیماری های شایع لکه برگی در دست نیست. شناسایی و استفاده از این منابع مقاومت میتواند در برنامه های اصلاحی از اهمیت سرشاری برخوردار باشد و در پیشبرد برنامه های اصلاحی و تولید ارقام مقاوم مفید واقع شود. در این تحقیق ابتدا تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گندم دوروم با استفاده از نشانگرهای ریز ماهواره مورد بررسی قرار گرفت و سپس بمنظور ارزیابی های تخصصی، بیماریهای مهم لکه برگی از جمله لکه برگی سپتوریایی، لکه خرمایی و زنگ قهوه ای مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. این لکه برگی ها از جمله بیماری های مهم گندم بوده و همه ساله خسارات فراوانی به بار می آورند. ارزیابی نمونه ها در شرایط کنترل شده و در گلخانه انجام شد. در پایان نمونه های مقاوم و حساس شناسایی شده و آنهایی که دارای مقاومت چندگانه هستند معرفی شدند.واژه های کلیدی:گندم دوروم، لکه برگی سپتوریایی، لکه خرمایی، زنگ قهوه ای،Triticum turgidum sp. turgidum