محمدرضا عارفی پور
یزدان فضلعلی
غلامحسن توانائی

جنگلهای ارسباران یکی از اکوسیستم های جنگلی منحصر به فرد و جزو مناطق ‮‭102‬ گانه بیوسفر جهان به شمار می رود. قارچها یکی از اجزا مهم اکوسیستم های جنگلی به شمار می روند که نوع پوشش گیاهی، شرایط فیزیکو شیمیایی وبیولوژی خاک، میزان بارندگی و رطوبت، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا و طول وعرض جغرافیایی زمین جنگل از یک سو و فصل رویش از سوی دیگر درظهور انواع آنها تاثیر می گذارند. قارچها علاوه بر خواص خوراکی _ دارویی ، در صنعت غذایی و رنگرزی، تولید آنزیم ها، و به صورت میکوریز با درختان و درختچه های جنگل مورد استفاده هستند و برخی از آنها از عوامل مهم بیماریزای درختان و درختچه های جنگلی محسوب می شوند. بنابراین شناسایی قارچ های جنگلی و کاربرد آنها باید یکی از برنامه های مهم تحقیق در جنگل باشد. اگر چه از حدود ‮‭150- 200‬ سال پیش، مطالعات قارچ شناسی جنگل های شمال ایران آغاز شده ولی تا زمان اجرای این طرح کار چندانی در مورد شناسایی قارچ های ارسباران انجام نشده بود. برای اجرای این طرح طی جنگل گردشی درجنگل های ارسباران در فصول بهار و پاییز قارچهای مختلف جمع آوری و بر اساس خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی شناسایی شدند. نتایج نشان می دهد که قارچهای متنوعی متعلق به شاخه های بازیدیو میکوتا ،آسکو میکوتا، وقارچ های پست در این جنگل ها وجود دارند ولی عمده قارچ های یافت شده متعلق به قارچ های بازیدیومیست بودند. از قارچهای پست (سلسله پروتوکتیستا) از راسته ‭Physarales ‬یک گونه و از راسته ‭Liceales ‬نیز یک گونه، از قارچهای آسکومیست (از سلسله قارچهای حقیقی) از راسته ‭Hypocreales ‬خانواده ‭Hypocreaceae ‬یک گونه، از راسته ‭Pezizales ‬از خانواده ‭Helvellaceae ‬پنج گونه، ازخانواده ی ‭Humariaceae ‬یک گونه، از خانواده ی ‭Murchellaceae ‬یک گونه، از خانوده ی ‭Pezizaceae ‬چهار گونه و از خانواده ی ‭Otideaceae ‬یک گونه، از راسته ‭Xylariales‬از خانواده ی ‭Xylariaceae ‬یک گونه، ازقارچهای بازیدیومیست (سلسله قارچ های حقیقی) از رده ی ‭Homobasidiomycetes ‬از زیر رده ی ‭Agaricomycetidae ‬از راسته ‭Agaricales ‬از خانواده ی ‮‭14‬ ‭Agaricaceae ‬گونه، ازخانواده 5 ‭Amanitaceae ‬گونه، از خانواده 7 ‭Coprinaceae ‬گونه، از خانواده ‭Schyzophyllaceae ‬یک گونه، از راسته ‭Boletales ‬از خانواده ‮‭16‬ ‭Boletaceae ‬گونه و از خانواده ‭Paxillaceae ‬دو گونه، از راسته ‭Cortinariales ‬از خانواده ‭Bolbitiaceae ‬دو گونه، از خانواده 5 ‭Cortinariaceae ‬گونه، ازخانواده ‭Crepidotaceae ‬یک گونه و از خانواده 7 ‭Strophariaceae ‬گونه، از راسته ‭Pluteales ‬از خانواده 7 ‭Entolomataceae ‬گونه و از خانواده ‭Pluteaceae ‬سه گونه، از راسته ‭Russulales ‬ازخانواده ی‭Peniophoraceae ‬یک گونه، از خانواده ‮‭17‬ ‭ Russulaceae ‬گونه، از خانواده ی‭Stereaceae ‬دو گونه، از راسته ‭Tricholomatales ‬از خانواده ‭Dermolomataceae ‬یک گونه ، از خانواده ‭Hygrophoraceae ‬دوگونه ، از خانواده ‮‭15‬ ‭Marasmiaceae‬گونه ، ازخانواده ‭Pleurotaceae ‬سه گونه ، و از خانواده ‭Tricholomataceae‬‮‭11‬ گونه، اززیر رده‭Aphyllophoromycetidae ‬از راسته ‭Cantharellales ‬از خانواده ‭Cantharellaceae‬یک گونه ، از راسته ‭Ganodermatales ‬از خانواده ی ‭Ganodermataceae ‬دو گونه ، از راسته ‭Polyporales ‬از خانواده ی ‭Coriolaceae ‬سه گونه، از خانواده ی ‭Fomitopsidaceae ‬سه گونه ، ازخانواده ی 8 ‭Hymenochaetaceae ‬گونه، از خانواده ‭Phanerochaetaceae ‬دو گونه، از خانواده ی 8 ‭Polyporaceae ‬گونه ،از زیر رده ‭Gasteromycetidae‬، از راسته ‭Lycoperdales ‬از خانواده ی ‭Geasteraceae‬یک گونه ، از خانواده 6 ‭Lycoperdaceae ‬گونه ، واز راسته ‭Phallales ‬از خانواده ‭Phallaceae ‬نیز دو گونه ، از رده ‭Phragmobasidiomycetes ‬از راسته ‭Tremellaes ‬از خانواده ی ‭Exidiaceae ‬دو گونه و از خانواده ی ‭Tremellaceae‬نیز دو گونه شناسایی شده اند . با توجه به اینکه در بین گونه های شناسایی شده قار چهای مفیدی یافت شده است برای شناخت هرچه بیشتر و بهتر وکاربرد آنها از این پس باید مطالعات گسترده و دامنه داری در زمینه استفاده از قارچها بصورت غذا، دارو، میکوریز وغیره از جنگل های ارسباران آغاز گردد. واژه های کلیدی جنگل های ارسباران، قارچهای کلاهک دار، قارچهای ماکرومیست