مجید مجیدیان - دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
امیر قلاوند - دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
نجفعلی کریمیان - دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
علی اکبر کامکار حقیقی - دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

خاک یکی از پیچیده تر ین بوم نظام ها ی جهان خلقت است، به طور ی که با وجود پ یشرفت ها ی چشمگ یر بشر در زم ینه علوم و فناوری ها ی مختلف، به جرات م ی توان گفت که هنوز خاک برای دانشمندان و پژوهشگران سراسر دنیا به صورت یک جعبه سیاه است. قسمت عمده این پیچیدگی را می توان به دلیل بخش زنده خاک دانست که دنیای اسرار آمیز و پیچیده ا ی از روابط بین موجودات و گیاهان را در خود جا ی داده است . مشکلات ز یست محیطی ناشی از کاربرد کود های شیمیایی، انرژ ی و هزینه های تولید و مصرف آن ها و ا ثرات سوئ ی که بر چرخه ها ی ز یستی، خود پا یدار بوم نظام های زراع ی دارند از یک سو و مسأله تأمین غذا ی کافی با کیفیت مناسب برای جمعیت روز افزون جهان از دیگر سو تجدید نظر در روشهای افزایش تولید محصولات زراعی را ضروری ساخته و از این رو کاربرد فرآوردههای ز یستی برا ی تغذ یه گیاهان زراعی به عنوان راهکار ی بنیادین مد نظر قرار گرفته به طور ی که اخیرا سازمان کشاورزی و خواروبار جهانی( FAO) توسعه سیستمهای مدیریت تلفیقی تغذیه گیاهی نظیر IPNM را برا ی گسترش کشاورز ی پای دار در کشورهای جهان سوم در برنامه خو یش قرار داده به طوری که همایش جهانی امنیت غذایی و نقش حاصلخیزی پایدار خاک در آن (رم28-26 مارس ۲۰۰۳ ) افزایش کم ی و ک یفی مواد غذا یی در وا حد سطح از طریق تلفیق روشهای تغذیه معدنی و آلی گیاهان زراعی را به عنوان چالش اسا سی برا ی تحقق امن یت جهان ی غذا مورد بحث و بررسی قرار داده است ( ۱). بد ین ترتیب در حال حاضر برا ی توسعه کشاورز ی پا یدار در ط ی دوره گذار از کشاورز ی متداول به کشاورز ی پا یدار راهبرد کشا ورزی پایدار با سطح عملکرد بالا با اجرا ی سیستم کشاورز ی پا یدار با نهاده کاف ی به صورت تلف یق مصرف کودها ی شیمیایی و آلی به عنو ان راهکار ی برا ی کشاورز ی جا یگزین جهت تولید محصول و حفظ عملکرد ها در سطح قابل قبول موثر میباشند ( ۸). بررسیها نشان داده اند که منابع ز یستی (ارگانیک) مانند کود دام ی در تلفیق با کود شیمیایی میتواند به حاصلخیزی خاک و تولید محصول منجر شود، ز یرا این سیستم اکثر نیازهای غذایی گیاه را تأمین کرده و کارآ یی جذب مواد غذا یی توسط محصول را افزا یش خواهد داد (2، 3، 4 و 6) .کودهای دام ی علاوه براثرات مثبت بیولوژیک واصلاح خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاک به علت ا ین که به آهستگی آزاد شده و دراختیار گیاه قرار میگیرند آلودگی کمتر ی را درمح یط ز یست ا یجاد م یکنند ( ۷). Lauer اظهار داشته است که م یتوان در زمینها ی زراعی با مصرف کودهای دامی حدود ۴۲ درصد نیتروژن، ۲۹ درصد فسفر و ۵۷ درصد پتاسیم را تأمین کرد . این امر موجب به دست آمدن حداکثر عملکرد در محصول شده و کارآیی مصرف کود شیمیایی را افزایش میدهد.