حنانه محمدی کنگرانی - استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان
دیبا غنچه پور - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان
فرشته شیرگاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان

جامعنگری در مدیریت آب، به معنای توجه به مسائل اقتصادی، زیستمحیطی، فنی و اجتماعی، در عین تضمین پایداری منابع آب برای نسلهای آتی می باشد. مدیریت جامع منابع آب علاوه بر مزایای چندجانبه و کلی نگربودن و مشارکت دادن کلیه ذینفعان، مسایلی را نیز پیش پای مدیران، تصمیم گیران و سیاستگذاران قرار می دهد که حل آنها مستلزم نگرش جامع و سیستمی به مسایل می باشد. در پی شکست برخی از این طرح ها و مدیریت های جامع، متخصصان تلاش نمودند تا از روش های نوین حل مساله که امکان نگرش جامع و سیستمی به مسایل را میسر می نمایند، استفاده کنند. تحلیل شبکه ای از تازه ترین تکنیک های مطرح شده می باشد که در خصوص حل مساله، شناخت روابط، تصمیم سازی، تصمیم گیری، سیاستگذاری، برنامه ریزی و مدیریت سازمانی موثر واقع شده و به تصمیم گیرنده، مدیر یا سیاستگذار این امکان را می دهد که در این فرآیند مشارکت کامل داشته باشد و نهایتاً بر اساس تجارب و مهارت خود نتایج را تولید نماید. توانایی بالای این روش در به تصویر کشیدن و تحلیل روابط اجتماعی و کمک به سیاستگذاری و مدیریت بهتر و بی نقص تر منابع آب در چارچوب نگرش سیستمی، جامع و شبکه ای، سبب شد تا برخی از متخصصان و کارشناسان بین المللی مدیریتمنابع آب از این روشبرای حل برخی مسایل سیاستی و اجتماعی در این حوزه استفاده نمایند که نتایج آنها نیز موفقیت آمیز بوده است. متاسفانه، علیرغم کمبود آب در ایران، این روش در کشور ما ناشناخته می باشد. این مقاله با هدف معرفی تحلیل شبکه ای و مبانی، اصول تئوریکو معیارهای آن تهیه شده و مطالعات داخلی و خارجی در مدیریتمنابع آب را برشمرده و بررسی می نماید تا بر اساس نتایج آنها مشخص گردد که آیا این برای حل برخی مسایل مدیریت منابع آب درچارچوب نگرش جامع و سیستمی، مناسب و قابل توصیه می باشد یا خیر. در پایان با توجه به این مساله که بهبود ارتباط میان متخصصان، تصمیم گیران، و سایر نقش آفرینان درگیر، یکی از چالش های دایمی در راه توسعه سیاستهای آگاهانه و صحیح برای مدیریت منابع آب می باشد، سازماندهی اینگونه فرایندهای تعاملی با تاکید بر قدرت و جایگاه نقشآفرینان در شبکه های سیاستگذاری و مدیریتمنابع آب، می تواند به تشخیصو تعیین نقاط قوت و ضعف سیاست ها و برنامه های مدیریتی و نیز ارایه راهکارهای جامع و سیستمی برای حل مسایل سیاستی، اجتماعی و مدیریتی کمک نماید؛ تحلیل شبکه ای یکروش کاربردی و کارا در این راستا می باشد.

تحلیل شبکه ای؛ مشکلاتسیاستی، اجتماعی و مدیریتی؛ مدیریت جامع منابع آب