آلودگی خاک به مس و کادمیم و تأثیر آن بر رشد و نمو و غلظت عناصر در اسفناج

به منظور مطالعه تأثیر سطوح مختلف مس و کادمیم بر رشد و نمو و تجمع زیستی این عناصر در گیاه اسفناج یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت گلدانی با 25 تیمار و در 3 تکرار در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی استان زنجان به مرحله اجرا درآمد. در این طرح پنج سطح مس (صفر ، 5، 10، 20 ، 40 میلی گرم بر کیلوگرم) و پنج سطح کادمیم صفر، 10، 20، 40، 80میلی گرم بر کیلوگرم) مورد استفاده قرار گرفت. بذر اسفناج در داخل گلدانها کشت و بعد از گذشت 3ماه، گیاه اسفناج برداشت شد و بیوماس بخش هوایی و غلظت عناصر غذایی در نمونه های برگ اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد با افزایش میزان مس قابل جذب خاک تا سطح 10 میلی گرم بر کیلوگرم خاک میزان بیوماس بخش هوایی اسفناج افزایش یافت ولی در سطوح 20 و 40 میلی گرم بر کیلوگرم، میزان بیوماس به طور معنی داری کاهش یافت . افزایش فرم قابل جذب کادمیم خاک تا سطح 20 میلی گرم بر کیلوگرم خاک باعث افزایش بیوماس بخش هوایی اسفناج گردید ولی در غلظت های بالاتر این صفت کاهش یافت و در سطح 80 میلی گرم بر کیلوگرم خاک، حداقل میزان بیوماس بخش هوایی بدست آمد. با افزایش میزان مس خاک تا 10 میلی گرم بر کیلوگرم خاک، غلظت کادمیم برگ، افزایش و سپس کاهش یافت . با افزایش غلظت مس قابل جذب خاک، غلظت منگنز و روی در برگ اسفناج به دلیل رقابت یونی در جذب و اثر آنتاگونیستی بین مس و دو عنصر روی و منگنز کاهش یافت. غلظت آهن در برگ های اسفناج، با افزایش غلظت مس تا سطح 20 میلی گرم بر کیلوگرم خاک، افزایش و سپس با افزایش غلظت مس، به طور معنی داری کاهش یافت. با افزایش غلظت کادمیم تا سطح 40 میلی گرم بر کیلوگرم خاک، غلظت کادمیم در برگ های اسفناج افزایش یافت و سپس در غلظت های بیشتر، کاهش یافت. با افزایش میزان کادمیم قابل جذب خاک، میزان مس، روی، منگنز و فسفر در برگ های اسفناج کاهش یافت ولی میزان آهن، افزایش یافت