الناز مومنی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد
داود افیونی - عضوهیات علمی ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
غلامرضا زارعی - استادیار ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد،
لیلی صفایی - عضوهیات علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

تنش خشکی انتهای فصل از جمله عوامل کاهش عملکرد دانه گندم در نواحی خشک و نیمه خشک است. انتقال مجدد مواد ذخیره ای ساقه ممکن است در عملکرد دانه در این شرایط سهیم باشد. در این رابطه توجه به صفاتی همچون عملکرد دانه ، راندمان و میزان انتقال ماده خشک از اجزای ساقه در شرایط مذکور اهمیت ویژه ای دارد. در مطالع های طی سال زراعی 88-87 در کبوترآباد اصفهان، 16 لاین گندم از سری WS-87 در شرایط تنش خشکی انتهای فصل( قطع آبیاری بعد از ظهور سنبله ها)، ارزیابی شد. طرح آماری مورد استفاده، بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار بود.نتایج مقایسه میانگین نشان میدهد بیشترین و کمترین عملکرد دانه را لاینهای شماره 15 و 3 به ترتیب به میزان 4655 و 3383 کیلو گرم در هکتار تولید کردند. بالاترین مقدار ماده خشک منتقل شده از میانگره زیر پدانکل می باشد که مربوط به لاین شماره 1 به میزان 225 میلی گرم وکمترین مقدار ماده خشک منتقل شده از پدانکل ،که لاین شماره 9 به میزان 13 میلی گرم دارا می باشد.بیشترین و کمترین راندمان متحرک سازی و انتقال ماده خشک از میانگره زیر پدانکل است که لاین 8 به مقدار 54 درصد و لاین 9 به مقدار 3درصد نشان داده .محاسبه ضرایب همبستگی نشان داد که در شرایط این آزمایش ،عملکرد دانه همبستگی مثبت ومعنی داری با صفات طول پدانکلr=0/50 طول میانگره زیر پدانکلr=0/53 داشت. با توجه به نتایج، تنوع کافی بین لاین ها از نظر صفات مورد بررسی وجود داشت که می توان از این تنوع برای دستیابی به لاین های متحمل تر به تنش خشکی انتهای فصل، بهر هگیری کرد. مطالعات تکمیلی برای یافتن ژنوتیپ های از گندم که دارای قابلیت ذخیره بیشتر در ساقه و همچنین راندمان متحرک سازی و انتقال بیشتر این مواد از سا قه به دانه را داشته با شند ، برای افزایش عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی انتهای فصل رشد ،پیشنهاد می گردد.