زهرا نیلی احمدابادی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
علی اصغر شهابی - استادیار و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفها

مصرف نابهنگام و یا بیش از حد نیاز نیتروژن به ویژه در اواخر دوره رشد پیاز سبب تجمع غیر معمول ازت غیرپروتئینی یا همان نیترات در غده گردیده که مصرف آن در این شرایط از نظر سلامت جامعه دچار اشکال است. لذا اعمال مدیریت صحیح کاربرد نیتروژن از جایگاه ویژه ای جهت دستیابی به عملکرد بالا و کسب حداکثر سود ضمن رعایت حد مجاز غلظت نیترات در غده و اطمینان از سلامت مصرف آن برخوردار است. در این راستا پژوهشی با هدف بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن بر روی دو رقم پیاز قرمز آذرشهر و توده محلی سوئیت اسپانیش در مهرماه سال 1385 در محل ایستگاه تحقیقات کشاورزی رودشت متعلق به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان طراحی و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های یک بار خرد شده در ، سه تکرار اجرا گردید. کرتهای فرعی دو رقم فوق الذکر و کرت های اصلی مقادیر مختلف نیتروژن شامل صفر، 75 ، 150 ، 225 ، 300، 375 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. مصرف نیتروژن در سه مرحله به صورت سرک و شروع آن 20 روز پس از کشت و به میزان 40 درصد مقدار نیتروژن پیش بینی شده در هر تیمار از منبع اوره و برای کل فصل رشد بود و دو نوبت سرک بعدی هر کدام به فاصله یک ماه از سرک اول و دوم و 30 درصد میزان کل در نوبت دوم از منبع نیترات آمونیوم و 30 درصد میزان کل در نوبت سوم نیز از منبع نیترات آمونیوم بود. شاخص های مورد اندازه گیری عبارت از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک قبل و بعد از اجرای طرح، خصوصیات شیمیایی آب آبیاری مورد استفاده، عملکرد غده پیاز، غلظت نیترات موجود در غده ، نیتروژن کل، درصد ماده خشک، درصد کل جامدات محلولTSS)و درصد غده از نظر اندازه (قطر ) در سه گروه کوچک (کمتر از پنج سانتیمتر ) ، متوسط ( پنج تا هفت سانتیمتر ) و درشت ( بیشتر از هفت سانتیمتر) بود . نتایج آزمایش نشان داد اثر اصلی مقادیر مختلف نیتروژن بر میزان عملکرد و غلظت نیترات غده و اندازه غده معنی دار بوده است لکن تاثیر آنها بر وزن خشک ودرصد مواد جامد محلولTSS غده معنی دار نبود