غلامرضا شاهینی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

سطح قابل توجهی از اراضی لسی در شرق استان گلستان بعلت شرایط اقلیمی نیمه خشک بصورت دیمزار و مراتع طبیعی بکار گرفته شده است. عمده معیشت مردم منطقه از طریق کشاورزی دیم و دامداری تامین می گردد و افزایش دام موجود در منطقه موجب تخریب مراتع و کاهش توان تولیدی آن شده و کشاورزی غیر اصولی در شیبهای زیاد مسبب فرسایش شدید خاکهای منطقه می باشد. یکی از روشهای مناسب در استحصال آب حاصل از بارش استفاده ازسامانه های سطوح آبگیر کوچک (microcatchment است. این تکنیک به افزایش رطوبت پروفیل خاک منجر شده و امکان کشت گونه های گیاهی مثمره درختی و درختچه ای را فراهم می نماید. بر این اساس فرم های مختلف سامانه های سطوح آبگیر در اشکال مربعی ، هلالی و لوزی شکل در شرق استان گلستان منطقه مراوه تپه مورد بررسی قرار گرفت و برای تعیین شرایط بهتر سطوح جمع کننده آب در سا مانه ها ی فوق این سطوح با تیمارهای استفاده از پوشش نایلونی به همراه یک لایه سنگریزه و تیمار برداشت پوشش سطحی و کوبیدن خاک و تیمار شاهد بدون هیچگونه عملیاتی در سطح جمع کننده در نظر گرفته شد. اشکال سامانه ها به عنوان تیمار اصلی و عملیات بکار گرفته شده در سطح جمع کننده سامانه ها به عنوان تیمار فرعی در قالب طرح آماری اسپلیت پلات با سه تکرار مورد آزمون قرار گرفت . داده های رطوبت حجمی پروفیل خاک در عمق 50 سانتیمتری در چاله نفوذ سامانه ها توسط دستگاه رطوبت سنجTDRبطور مرتب هر ده روز یکبار اندازه گیری شد. آنالیز داده های فوق در طی دوره مورد بررسی نشان داد که بین اشکال بکار رفته، سامانه های لوزی شکل و هلالی شکل نسبت به سامانه های مربعی عملکرد بهتری داشته اند همینطور استفاده از پوشش نایلونی نسبت به دو تیمار دیگر بطور بسیار معنی داری رطوبت پروفیل خاک را افزایش داده است.

سیستمهای سطوح آبگیر کوچک - جمع آوری آب - خاک لس - استان گلستان