کرامت میجانی - کارشناس ارشد
مهدی شهسواری - مدیر آبخیزداری سازمان جهادکشاورزی استان کرمان
جواد شاهرخی - مدیرآبخیزداری سازمان جهادکشاورزی منطقه جیرقت وکهنوج

رشد جمعیت و افزایش روزافزون به نیازهای غذایی و انرژی پیامدهایی چون توسعه اراضی کشاورزی ، حفرچاه های عمیق و نیمه عمیق و بهره برداری بیش از حد مجا ز آنها ، اجرای طرحهای بزرگ سدسازی ،کاهش پوشش گیاهی ، فرسایش زیاد خاک در حوزه های آبخیز و در نتیجه بروز سیلاب ، کاهش دبی چشمه ها و قنوات و غیره را به همراه داشته وخواهد داشت ، لذا مدیریت حوزه های آبخیز به منظور توسعه پایدار و به منظورحفاظت آب و خاک ، تغذ یه آبهای زیرزمینی ، کنترل فرسایش و رسوب وسیل و غیره ضروری است .استان کرمان با مساحتی بالغ بر 18/3 میلیون هکتار دارای 800 هزار هکتار اراضی کشاورزی و بیش از 23 هزار منبع آبی (عمدتاً چاه ) می باشد . حدود دو سوم استان مناطق کوهستانی و تپه ماهوری و یا به عبار تی حوزه های آبخیز با فرسایش آبی می باشدکه متوسط فرسایش آبی حوزه های آبخیز سالانه 210 میلیون تن ومیزان رسوب حمل شده به پائین دست 75 میلیون تن برآورد شده است . طی 33 سال گذشته 20 سال خشکسالی اتفاق افتاده و در ترسالیها نیز عمدتاً در مناطق فصل تابستان با کمبو د آب مواجه می باشند . همچنین در 48 سال گذشته بالغ بر 570 مورد سیل در استان گزارش شده که خسارات زیادی را تحمیل نموده اند . از طرفی در استان چندین سد مخزنی موجود و یا در دست ساخت می باشد که با خطر پرشدن از رسوبات مواجه می باشند بر این اساس اگرچه مدیریت آبخیزداری با مطالعه بخشی از حوزه های آبخیز و اجرای 1845 مورد بند خاکی و بیش از 700 مورد بند سنگ وسیمانی و گابیونی و 3400 مورد خشکه چین و 4340 هکتار عملیات بیولوژیک و غیره در جهت کنترل فرسایش و رسوب ، سیل و کم آبی اقدام نموده اما عملیات مذکور تنها حدود 3 درصد از مساحت استان را تحت پوشش قرار داده است در این مقاله علاوه بر مواردمذکور تاثیر اقدامات وهمچنین مشکلات و محدودیتهای حاکم بر آبخیزها نیز بررسی شده است.

وضعیت آبخیزها، آبخیزداری ، کرمان