حسین گلبابایی - رئیس بخش تحققات آبخیزداری
عباس عطاپور - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
سیدمحمد میراب - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
عزیز کرمی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران

بررسی های صورت پذیرفته در حوزه های آبخیز مناطق نیمه خشک و نیمه مرطوب کشور حاکی از این امر است که منابع آب اصلی ساکنین آبهای زیرزمینی است. از طرفی شرایط اقلیمی، زمین شناسی، هیدرودینامیکی و ... موجب عدم تشکیل سفره های آب زیرزمینی و در نتیجه موقتی بودن سفر ههاست. بنابراین در این مناطق آب موجود در آبرفتهای بستر رودخانه ها یکی از منابع اصلی تأمین آب است. حوزه آبخیززیدشت یکی از زیر حوزه های سد طالقان می باشد که دارای اقلیم نیمه مرطوب بوده و آب موجود در آبرفتهای بستر رودخانه یکی از منابع اصلی تأمین آب می باشد. باتوجه به نیاز مبرم ساکنین حوزه به آب می توان با احداث یک پرده آب بند (سد زیرزمینی) در بستر رودخانه اقدام به کنترل و استحصال آب نمود. در طول این پژوهش ابتدا امکان وجود آب در بستر رودخانه اثبات شده و سپس لایه های اطلاعاتی موارد مؤثر در مکانیابی سدهای زیرزمینی از قبیل بافت آبرفت بستر رودخانه، ضخامت و آبرفت، جنس سنگ کف و گسل های عبوری از سنگ کف تهیه شده و پس از تلفیق لایه ها در نرم افزار 3,1ILWISمکان های فاقد محدودیت در قرارگیری مخزن سد شناسائی گردیده اند. در ادامه بر اساس خصوصیاتی از قبیل جنس لیتولوژی سنگ کف و تکیه گاهها، وضعیت لایه بندیها، وضعیت دسته درزها، عمق آبرفت، گسترش عرضی آبرفت، در محدوده مکان های مناسب برای قرارگیری مخزن یا در مکان های مناسب برای قرارگیری محور سد شناسائی شده اند. سپس بر اساس اطلاعات موجود از ضخامت آبرفت بستر رودخانه، تخمین آبدهی مخصوص با توجه به بافت آبرفت اقدام به محاسبه حجم مخزن و آب قابل استحصال از دریاچه سدهای مزبور شده است. در این پژوهش سه مکان مناسب برای احداث سد زیرزمینی شناسائی شده اند که در هر مرحله از آبگیری سدهای مزبور امکان استحصال 10198 مترمکعب آب می باشد. با توجه به وجود آب در آبرفت بستر رودخانه سدهای مزبور در طول سال قادر به 20 مرتبه آبگیری است. بررسی های صورت پذیرفته بر روی کیفیت آب چاههای منطقه حاکی از این امر است که آب (قابل استحصال) از نقطه شرب بر اساس دیاگرام شولر در رده خوب بوده و از نقطه نظر کشاورزی و آبیاری بر اساس دیاگرام ویل کوکس در رده C2S1 کیفیت خیلی خوب قرار می گیرد.