مهدی زنگی ابادی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
عبدالصالح رنگ اور - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
حسینقلی رفاهی - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

خاک یکی از با ارزشترین ثروتهای ملی هر کشور است . در قرن اخیر پدیده فرسایش خاک مسائل و مشکلات عدیده ای را برای جوامع بشری به دنبال داشته است .رهایی از این مصائب و مشکلات و پیدا نمودن راه حلهای سریع و به موقع مستلزم انجام تحقیقات وسیع و دامنه دار در سطح جهانی می باشد .فرآیند فرسایش خاک نتیجه تأثیر متقابل پارامترها و فاکتورهای مختلفی می باش د.از این بین ساختمان خاک از مهمترین فاکتورهای قابل بررسی به شمار می رود .یکی از بهترین شاخصهای بررسی کمی ساختمان خاک، فاکتور میانگین وزنی قطر خاکدانهMWD)می باشد . تحقیق حاضر جهت بررسی رابطه بین میانگین وزنی قطر خاکدانهMWD) و میزان فرسایش و تو لید رسوب در عرصه ای مرتعی با اقلیم نیمه خشک با استفاده از تعداد 80 عدد پلات رواناب و رسوبگیر در شرایط مختلف خاکی در شمال شرقی استان خراسان انجام شد . در این مطالعه از نتایج آنالیز های آزمایشگاهی بر روی 60 نمونه خاک دست نخورده و همچنین نتایج رسوب جمع آوری شد ه حاصل از 43 رویداد بارندگی طبیعی منفرد و رسوبزا در طول 5 سال استفاده شد . نتایج تجزیه آماری داده ها نشان داد که بین میزان تولید رسوب و میانگین وزنی قطر خاکدانه رابطه منفی و معنی دار در سطح % 99 وجود دارد . نتایج رگرسیون گیری چند متغیره به روش گام به گام بین میزان رسوب تولیدی و پارامتر های مختلف اندازه گیری شده در این مطالعه که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم فرآیند فرسایش آبی را تحت تأثیر قرار می دهند نشان داد که میانگین وزنی قطر خاکدانه با ضریب منفی و معنی دار در سطح % 99 وارد معادله تخمینگر میزان تولید رسوب شده است. نتیجه اینکه مقاومت ذاتی خاک و پایداری خاکدانه ها در برابر جدا شدن از توده سطحی یکی از مهمترین فاکتورهای کنترل کننده میزان فرسایش و تولید رسوب به شمار می رود . بنابراین هر اقدامی در جهت افزایش پایداری ساختمان خاک می تواند به میزان قابل ملاحظه ای فرسا یش خاک را کاهش دهد

فرسایش خاک، تولید رسوب، میانگین وزنی قطر خاکدانهMWD)اقلیم نیمه خشک