جواد خانی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی
عبدالرسول تلوری - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

بارش طراحی یکی از اساسی ترین عوامل در برآوردسیلاب در حوزه های آبخیز می باشد.با توجه به وجود تغییرات زمانی در شدت رگبارهای سیل آسا شناخت دقیق الگو های توزیع زمانی بارش در یک منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. الگوهای توزیع زمانی بارش در امر شبیه سازی هیدرولوژیکی حوزه های آبخیز کاربرد فراوانی داشته و بعنوان یک ورودی اساسی در مدلهای بارش_رواناب به منظور دستیابی به نتایج دقیقتر ضروری میباشند. در این مطالعه با بررسی کلیه رگبارهای مشاهداتی در ایستگاههای باران سنجی ثبات سه استان آذربایجان غربی،شرقی واردبیل وبا استخراج منحنی های بی بعد تجمعی رگبارهای معرف وا ستفاده از روشهای احتمالاتی و میانگین الگوهای توزیع زمانی بارش معرفی شده است. در منطقه مورد بررسی به دلیل شرایط اقلیمی وقایع بارش کوتاه مدت دارای جامعه آماری مناسبی از رگبارهای شدید می باشد. ولی فراوانی وقایع بارش بلند مدت بیش از هیجده ساعته دارای جامعه آماری مناسبی نبوده است.در این تحقیق الگو های توزیع زمانی بارش در سه استان مورد مقایسه قرار گرفته است. در بررسی استانی الگو های توزیع زمانی بارش در استان آذربایجان غربی ،حداکثر بارش در تداومهای یک، دو، سه ساعته در 25 درصد اول، چهار، شش، نه، و هیجده ساعته در 25 درصد دوم و در تداوم پنج ساعته در 25 درصد سوم اتفاق می افتد. در آذربایجان شرقی بارشهای با تداوم یک ، دو ، سه ، چهار ، نه و هیجده ساعته در 25 درصد دوم اتفاق می افتد.در اردبیل در بارشهای با تداوم یک، سه، پنج و شش ساعته در 25 در صد اول ودر دو و چهار ساعته در 25 درصد دوم اتفاق می افتد. در بررسی با روش احتمالاتی مشاهده میشود که در تمام تداومها حداکثر فراوانی بارشها در چارک دوم اتفاق می افتد

الگوی توزیع زمانی بارش، الگوی تیپ، بارش طراحی، شمال غرب ایران