مسعود گودرزی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
یونس دقیق - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

علیرغم اینکه کشور ایران دارای متوسط بارندگی بسیار کمتر از متوسط کره زمین می باشد لیکن بدلیل پراکنش زمانی و مکانی نامناسب باران و نیز سوء مدیریت اراضی با سیلابهای مخربی در سطح کشور روبرو هستیم. وقوع سیلابهای خسارت زا در اکثر حوزه های آبریز کشور و گسترش طرحهای توسعه منابع آب در آنها، ضرورت ایجاد سیستمهای پیش بینی و کنترل زمان واقعی سیل را در این حوزه ها بیش از پیش مطرح کرده است. در این راستا، استفاده بهینه از منابع آب و همچنین بکارگیری پتانسیلهای ایجاد شده در این زمینه، سبب شده که مسئله بهره برداری اصولی و بهینه سازی بهره برداری این طرحها مورد توجه جدی قرار گیرد. با توجه به کاهش راندمان بهره برداری مخازن بعلت پتانسیل سیل خیزی حوزه های آبریز و همچنین افزایش هزینه های احداث سیستمهای تخلیه اضطراری آنها بخصوص در حوزه های در حال توسعه، ایجاد سیستمهای پیش بینی و کنترل زمان واقعی سیل بعنوان یکی از شاخص ترین راهکارهای عملی در این زمینه جهت کاهش خسارات و هزینه ها اجتناب ناپذیر شده است. پیش بینی سیل بعنوان ابزار مدیریت سیلاب بیش از 40 سال است که در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار گرفته است. اکنون تنها در ک شور آمریکا بیش از 400 سیستم پیش بینی سیل راه اندازی شده است. در این زمینه حتی در کشورهای در حال توسعه جنوبشرق آسا، پیشرفتهای قابل ملاحظه ای صورت گرفته است.در این مقاله اهمیت پیش بینی سیل در کنترل سیلاب و راههای راه اندازی این گونه سیستمها در حوزه های آبریز کشور بطور خلاصه و مجمل مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

پیش بینی، کنترل سیل، بهره برداری از مخازن Flood control, forecasting reservoir