ناصر حیدری - کارشناس ارشد مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر

اطلاعات مربوط به رسوب دهی حوضه های ابخیز در طراحی و عمر مفیدسازه های آبی و عملیات آبخیزداری از فاکتورهای مهم می ابشد. در ایران اکثر حوضه های آبخیز بخصوص حوضه های فصلی فاقد ایستگاه رسوب سنجی می باشند و یا اگر هم داشته باشند تنها در خروجی حوضه اصلی و یا اینکه دارای امار ناقص و فاقد قدمت و دقت کافی می بانشد. لذا ضروری بنظر میرسد که جهت برآورد رسوب دهی در حوضه های فاقد آمار از مدلهای تجربی که کارآیی و دقت آنها در حد قابل قبولی به اثبات رسیده استفاده نمود. در کشور تحقیقات زیادی در زمینه استفاده از مدلهای مختلف از جمله MUSLE, EPM, MPSIA و بعمل آمده، لیکن درمورد مدل هیدروفیزیکی مطالعات کم و انگشت شمار است. در تحقیق حاضر کارآیی مدل هیدروفیزیکی در مقایسه با اندازه گیری مستقیم (رسوب سنجی مخزن)، مدل EPM و مدل MPSIAC درحوضه معرف نینیزک بامساحت 2493 هکتار مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مدل هیدروفیزیکی در مقایسه با روش رسوب سنجی مخزن و مدل MPSIAC که در اکثر حوضه های کار شده رووش قابل اعتمادی است هم خوانی بسیار خوب و مناسبی را نشان داده است. ولی نسبت به نتایج مدل EPM دارای اختلاف زیادی می باشد با توجه به اینکه اندازه گیری رسوب در روش رسوب سنجی مخزن دارای دقت کافی می باشد و نتایج مدل MPSIAC و هیدروفیزیکی اختلاف زیادی با آن ندارند لذاکارآیی مدل هیدروفیزیکی از نظر کیفی وکمی در حوزه نینیزک و سایر حوضه های فاقد آمار در مناطق مشابه این منطقه مناسب تشخیص داده شد و با توجه به کم بودن تعداد فاکتورهای مدل فوق و سریع دادن نتایج در اولویت بندی حوضه های آبخیز از نظر عملیات آبخیزداری و کنترل فرسایش و رسوب روش مناسب و قابل توصیه ای می باشد.

هیدروفیزیکی ، معرف ، نینیزک ، نمونه ، شاهد