ارزیابی صفات کمی و کیفی لاین های امیدبخش تریتیکاله در آزمایشات یکنواخت سراسری (ERTYT-94)

این پروژه به منظور مطالعه سازگاری عملکرد دانه لاین های امیدبخش تریتیکاله با تعداد 18 لاین جدید انتخابی از آزمایشات مقایسه عملکرد پیشرفته (ATYT) سال زراعی 94-1393 ایستگاه طرق مشهد به همراه دو شاهد تریتیکاله (ارقام سناباد و پاژ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 20 تیمار و سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (1395-1394 و 96-1395) در دو ایستگاه طرق مشهد و بیرجند به اجرا درآمد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله عملکرد دانه نشان داد، برهمکنش دو طرفه سال × مکان و برهمکنش سه طرفه سال × مکان × ژنوتیپ در سطح 1% معنی دار بود و سایر اثرات غیر معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین عملکرد دانه لاین ها و ارقام تریتیکاله نشان داد بیشترین عملکرد دانه (6565 کیلوگرم در هکتار) مربوط به لاین ET-94-3 بود و پس از آن لاین های ET-94-8 و ET-94-12 به ترتیب با عملکرد 6505 و 6497 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را نسبت به شاهد سناباد و سایر لاین های مورد برسی به خود اختصاص داند. میانگین عملکرد دانه تریتیکاله رقم سناباد (شاهد 1) معادل 6111 کیلوگرم در هکتار و رقم پاژ (شاهد 2) معادل 6574 کیلوگرم در هکتار بود که از عملکرد دانه کلیه لاین های مورد بررسی بیشتر بود. میانگین عملکرد دانه لاین های برتر شماره 3، 8 و 12 نسبت به شاهد1 (سناباد) به ترتیب معادل 7/4، 6/5 و 6/3 درصد بیشتر بود. نتایج تجزیه رتبه نشان داد، لاین های شماره 3، 8 و 12 علاوه بر عملکرد بالا در مقایسه با شاهد سناباد، از میانگین رتبه، انحراف معیار رتبه و ضریب تغییرات رتبه عملکرد پایین تر و در نتیجه پایداری عملکرد بیشتری نسبت به شاهد سناباد برخوردار بودند و بجز در مقام مقایسه با رقم پاژ بالاترین شاخص نسبی عملکرد را نیز به خود اختصاص دادند. میانگین رتبه عملکرد لاین های شماره 3، 8 و 12 به ترتیب معادل 5، 6 و 5/5 ، انحراف معیار رتبه آنها معادل 4/2، 1/4و 0/7 و ضریب تغییرات عملکرد آنها به ترتیب 40، 14 و 7 بود در حالی که میانگین رتبه عملکرد، انحراف معیار رتبه و ضریب تغییرات عملکرد شاهد سناباد به ترتیب 7، 8/5 و 81 بود. همچنین شاخص نسبی عملکرد لاینهای منتخب شماره 3، 8 و 12 به ترتیب 105/7، 104/7 و 104/6 بود، به عبارت دیگر این لاین ها به ترتیب به میزان 5/7، 4/7 و 4/6 درصد نسبت به میانگین عملکرد دانه کلیه ژنوتیپ ها برتری عملکرد داشتند. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از مقایسه میانگین عملکرد و نتایج تجزیه رتبه در نهایت لاین های ET-94-3، ET-94-8 و ET-94-12 که بطور نسبی از عملکرد دانه بالاتر و پایداری عملکرد برخوردار بودند، جهت ادامه بررسی ها و شرکت در آزمایشات تحقیقی-ترویجی گزینش شدند. واژه های کلیدی: مقایسه عملکرد، تریتیکاله، لاین و رقم، اراضی کم حاصلخیز