تعیین خصوصیات سیلویی و ترکیبات مغذی علوفه سورگوم پگاه و اسپید فید

این پژوهش به منظور بررسی ارزش غذایی و خصوصیات سیلویی علوفه دو رقم سورگوم پگاه و اسپیدفید انجام شد. دو رقم مزبور در اواسط خرداد کشت شد و برداشت علوفه چین اول اواسط مرداد و چین دوم اواخر شهریور انجام شد. علوفه چین اول پگاه در مرحله پدید آمدن سنبله ها و اسپید فید در مرحله گلدهی و چین دوم (هر دو رقم) در بدوگلدهی برداشت و چاپر شد. علوفه هر رقم برای هرچین در 8 سیلوی آزمایشگاهی (از جنس پلیاتیلن به قطر 15 و ارتفاع 80 سانتیمتر) سیلو شد. پس از 40 روز تعداد 4 سیلو و پس از 60 روز 4 سیلوی باقیمانده باز شد و ضمن ارزیابی ظاهری از آنها نمونه برداری به عمل آمد و بلافاصله میزان pH اندازه گیری شد. ویژگیهای سیلویی، ترکیبات شیمیایی و مواد ضد مغذی نمونه ها تعیین شد. قابلیت هضم و انرژی قابل متابولیسم با روش آزمایشگاهی(گاز تست) تعیین شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار ( 2 رقم× 2 چین× 2 زمان سیلو) و 4 تکرار اجرا شد. علوفه ذرت (رقم 704 رایج درکشور) نیز در کنار سورگوم سیلو شد و نتایج مربوط به ویژگیهای سیلویی سورگوم با سیلاژ ذرت مقایسه شد. هر یک از متغیرها در هر تیمار با متغیر هم سنگ خود در نمونه های علوفه سیلو نشده مورد مقایسه آماری قرار گرفت و اثر سیلو کردن بر آن متغیر تعیین شد. نتایج نشان داد که میزان ماده خشک از 155 گرم در کیلوگرم (چین اول رقم پگاه) تا 214 گرم در کیلوگرم (چین دوم رقم اسپید فید) متغیر بود (0/05> P). پروتیین خام بین 77 (چین دوم اسپید فید) تا 96 (چین اول پگاه) گرم در کیلوگرم متغیر بود(0/05> P). بالاترین غلظت الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و لیگنین در علوفه چین دوم رقم اسپیدفید و کمترین مقادیر نیز در علوفه چین اول رقم پگاه مشاهده شد. بیشترین و کمترین غلظت کربوهیدرات های محلول در آب به ترتیب در علوفه چین دوم رقم پگاه و علوفه چین اول رقم اسپیدفید مشاهده شد. اثر متقابل رقم ×چین بر مقدار ماده خشک، غلظت خاکستر و کربوهیدرات های محلول، معنی دار بود (0/05> P). میزان pH در سیلاژهای سورگوم بین 3/47 تا 3/57 و مشابه با سیلاژ ذرت (3/51 ) بود که تحت تاثیر رقم و چین قرار گرفت (0/05> P). غلظت اسید لاکتیک، اسیدهای چرب فرار و نیتروژن آمونیاکی در همه تیمارها وضعیت قابل قبولی را نشان داد، هرچند بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود داشت (0/05> P). غلظت نیترات، اسید هیدروسیانیک، تانن و ترکیبان فنولی در کلیه تیمارها پایین تر از حد تحمل پذیری نشخوارکنندگان بود، که طی فرآیند تخمیر سیلویی نیز غالبا کاهش نشان دادند (0/01> P). مقدار گاز تولیدی حاصل از تخمیر شکمب های (به روش برون تنی) در اغلب زمانهای اندازه گیری شده تحت تاثیر چین و مدت نگهداری سیلاژ قرار گرفت (0/05> P)، اما به جز میزان گاز تولیدی در ساعت 24، در سایر زمانها بین دو رقم تفاوت معنیداری مشاهده نشد. میزان انرژی قابل متابولیسم برآورد شده از طریق آزمون گاز بین 1/73 تا 2/35 مگاکالری درکیلوگرم ماده خشک متغیر بود که در رقم پگاه نسبت به رقم اسپیدفید بالاتر بود. در سیلاژهای 60 روزه نیز میزان انرژی زایی بالاتر از سیلاژهای 40 روزه بود (0/01> P). قابلیت هضم ماده خشک بین 688 تا 711 گرم در کیلوگرم و قابلیت هضم ماده آلی بین 625 تا 769 گرم درکیلوگرم ماده خشک متغیر بود که رقم پگاه نسبت به اسپیدفید برتری داشت (0/01> P). به طور کلی علوفه دورقم سورگوم مزبور به خوبی قابلیت سیلو شدن را دارا بوده و از نظر قابلیت سیلوشدن، میتوان آنهارا در ردیف ذرت علوفه ای در نظر گرفت.کلید واژه: سورگوم، سیلاژ، ارزش تغذیه ای