سلیمان محمدی
محمد رضایی
عزیز مجیدی
شهرام شیرعلیزاده
حقوردی فرمانی
بهزاد سرخی

به منظور تعیین مناسب ترین سطح کود نیتروژن برای ژنوتیپ های جو و گزینش برترین ژنوتیپ در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 1394-1393 و 1395-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب اجرا شد. 5 ژنوتیپ جو در سطوح مختلف نیتروژن (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار اوره) در دو شرایط با آبیاری نرمال و تنش مورد آزمایش قرار گرفتند. صفات عملکرد و اجزای آن در شرایط تنش و نرمال اندازه گیری شد و شاخص های حساسیت به تنش ((SSI، شاخص تحمل (TOL)، پایداری عملکرد (YSI)، تحمل به تنش ((STI، میانگین بهره وری ( (MP و میانگین هندسی بهره وری ((GMP برآورد گردیدند. نتایج تجزیه واریانس در شرایط نرمال و تنش کم آبی نشان داد که بین ژنوتیپ ها و میزان نیتروژن اختلاف معنی داری از لحاظ تمامی صفات مورد مطالعه وجود دارد. مقایسات میانگین نشان داد که ژنوتیپ های شماره یک و پنج بیش ترین مقدار عملکرد دانه را در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی دارند. در شرایط نرمال آبیاری کاربرد 150 کیلوگرم کود نیتروژنه نسبت به عدم کاربرد آن باعث افزایش 35 درصدی عملکرد شده است. افزایش کاربرد کود نیتروژن تا 100 کیلوگرم در هکتار تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه تحت شرایط تنش نداشت اما کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه را 11 درصد کاهش نسبت به شرایط بدون مصرف کود نشان داد. گزینش ژنوتیپ های متحمل به تنش در هر سطح از میزان مصرف کود نیتروژنه با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که ژنوتیپ شماره یک در شرایط عدم مصرف، ژنوتیپ های شماره یک و پنج در سطح 50 و 100 کیلوگرم و ژنوتیپ شماره پنج در سطح 150 کیلو گرم کاربرد کود نیتروژنه بیشترین تحمل را به تنش خشکی داشتند. بنابراین در گزینش ژنوتیپ های متحمل به خشکی بایستی به فاکتور میزان مصرف کود نیتروژن توجه ویژه ای معطوف گردد.واژه نامه: تنش کم آبی، عملکرد دانه، کود نیتروژن، لاین های جو