سیما رحیمی بندرآبادی
بهرام ثقفیان
طیب رضیئی

شناخت فرکانس وقوع خشکسالیهای با شدتها و تداومهای مختلف و پیش بینی به موقع آنها جهت اعلام هشدار یکی از نیازهای اساسی پروژه های منابع آبمی باشد. پدیده خشکسالی به سه گروه عمده هواشناسی، کشاورزی و هیدرولوژی تقسیم بندی می شود. پایش خشکسالیهای هیدرولوژیکی یکی از نیازهای اساسی مدیریت منابع آب در حوضه های آبخیز بویژه در بخش کشاورزی آبی بشمار می آید. در سالهای اخیر شاخص ها و روشهای جدیدی برای پایش خشکسالی هیدرولوژیکی در سطح جهان ارایه شده است. در طرح حاضر شاخص های جریان حداقل (Q 75، Q90 و Q95مستخرج از منحنی تداوم جریان و سری های جریان حداقل 10 و30 روزه) و همچنین کمبود حجم جریان جهت پایش خشکسالی هیدرولوژیکی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. سپس مناطق همگن هیدرولوژیکی تعیین و به تجزیه و تحلیل منطقه ای این شاخصها پرداخته شد. برای این منظور از روش تحلیل خوشه ای مرتبه ای و رگرسیون گام به گام استفاده شد. هم چنین پهنه بندی مناطق از دیدگاه خشکسالی هیدرولوژیکی انجام و نقشه های مربوطه ارایه شده است. نتایج نشان می دهد که که در سال-های 1377 تا1390 در اکثر ایستگاه ها شدیدترین و طولانی ترین خشکسالی ها اتفاق افتاده است. بررسی توزیع مکانی شاخصهای جریان حداقل و حجم کمبود جریان بیانگر خشکتر بودن قسمتهای شرقی حوضه نسبت به مرکزی و غرب حوضه دریای خزر می باشد. هرچند طول دوره خشکسالیهای هیدرولوژیکی در خزر مرکزی بیشتر از سایر نقاط حوضه می باشد. مقایسه شاخص های مختلف نشان می دهد که همه شاخصها نتایج مشابهی در منطقه دارند.