منوچهر دستفال
علی خانی

بقایای زیاد محصولات زراعی بر سطح خاک، مانع کارایی کارنده های کاشت مستقیم و متعاقبا تولید محصول در سیستم های خاک ورزی حفاظتی شده و بدین گونه پذیرش این سیستم ها توسط کشاورزان را محدود می کند. بنابراین مطالعه مزرعه ای به منظور ارزیابی کارایی کارنده کاشت مستقیم (خطی کار ردیف کار پییر بون مدل تی دی 17) تحت روش های مختلف مدیریت بقایا در دو زراعت گندم و ذرت انجام شد. این پژوهش با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار و پنج تکرار اجرا خواهد شد. تیمارها شامل رها کردن بقایای گیاهی (T1)، بیرون بردن (T2)، خرد کردن (T3) و دیسک زدن بقایای گیاهی (T4) است. از تحلیل عاملی به منظور گروه بندی و تعیین موثرترین شاخص های کارایی کارنده استفاده می شود. نتایج نشان داد که روش های مختلف مدیریت بقایا تاثیر معنی داری بر عمق کاشت، سرعت جوانه زنی، یکنواختی عمق کاشت و ظرفیت مزرعه ای موثر در هر دو محصول دارد. کمترین میزان عمق کاشت و یکنواختی توزیع عمودی بذر در روش T1 و برای هر دو محصول گندم و ذرت مشاهده شد. یافته ها آشکار ساخت که تاثیر روش های مختلف مدیریت بقایا بر سرعت جوانه زنی و یکنواختی عمق کاشت در دو زراعت گندم و ذرت به صورت E.ST2> E.ST3> E.ST1> E.ST4 و D.UT2> D.UT3> D.UT4> D.UT1 می باشد. مقایسه میانگین ها نشان داد که عملکرد گندم و ذرت در تیمار خرد کردن بقایا (T3) در مقایسه با T1، به ترتیب افزایش 5/8 و 8/12 درصدی دارد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که یکنواختی عمق کاشت، سرعت جوانه زنی و عمق کاشت به عنوان برجسته ترین شاخص های کارایی کارنده کاشت مستقیم شناخته شدند. واژه کلیدی: کاشت مستقیم، کارایی کارنده، مدیریت بقایا،گندم، ذرت