علی ملیحی پور
محمدعلی دهقان
کمال شهبازی
حسین کربلایی خیاوی
زهره حسن بیات
محمود داوطلب
عزیز ناصری

بیماری بلایت فوزاریومی سنبله که عمدتا توسط گونه Fusarium graminearum ایجاد می شود، یکی از مهم ترین بیماری های گندم در ایران است که مخصوصا در اقلیم گرم و مرطوب کشور باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول می شود. پروژه حاضر به منظور بررسی واکنش898 ژنوتیپ گندم مربوط به آزمایشات مختلف بخش تحقیقات غلات موسسه شامل 335 لاین آزمایش مقایسه عملکرد ایستگاهی (PWSN)، 239 لاین آزمایش مقایسه عملکرد یکنواخت مقدماتی (PRWYT) و50 لاین آزمایش مقایسه عملکرد یکنواخت پیشرفته (ARWYT) مربوط به اقلیم گرم و مرطوب شمال در سال 1394 به همراه 230 ژنوتیپ منتخب بخش و 44 ژنوتیپ هفدهمین خزانه غربال بلایت فوزاریومی سنبله در سال 2015 (17FHBSN-2015) نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی در سال زراعی 95-1394 در شرایط مزرعه در دو منطقه گرگان و مغان اجرا گردید. واکنش ژنوتیپ های منتخب بخش علاوه بر مزرعه در شرایط گلخانه (کرج) نیز مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به آلوده بودن شدید ژنوتیپ های آزمایشی و بالا بودن بیش از حد مقدار بیماری در خزانه آزمایشی گرگان که ظاهرا از اسپورپاشی بیش از حد معمول اتفاق افتاده بود، انتخاب مواد فقط براساس داده های مغان انجام شد. با توجه به شاخص بیماری مواد آزمایشی در خزانه مغان، حدود 38% لاین های PWSN، حدود 14% لاین های PRWYT، 8% لاین های ARWYT و حدود 7% ارقام و لاین های منتخب بخش با دارا بودن شاخص بیماری پایین تر یا مساوی 10، دارای سطح بالایی از مقاومت در برابر بیماری بودند. با توجه به این که در رابطه با ژنوتیپ های دریافتی از سیمیت، فقط میزان وقوع بیماری ژنوتیپ های آزمایشی یادداشت برداری شده بود، انتخاب مواد هم با توجه به آن انجام گردید. بر این اساس، 17 لاین از 44 لاین آزمایشی با دارا بودن میزان وقوع بیماری پایین تر یا مساوی 10%، از مقاومت بالایی برخوردار بودند. تحت شرایط گلخانه، از تعداد حدود 140 رقم و لاین ایرانی بررسی شده، به استثنای یک لاین کاندید نامگذاری برای اقلیم گرم و خشک جنوب یعنی S-90-5، سایر ژنوتیپ های آزمایشی حساسیت بسیار بالایی در برابر بیماری نشان دادند. واژه های کلیدی:گندم، بلایت فوزاریومی سنبله، Fusarium، مقاومت، اقلیم گرم و مرطوب شمال