یدالله خواجه زاده
محمد رضا اصلاحی
علیرضا جعفر نژادی
عبدالرضا عظیمی
عباسی
ولی الله بنی عامری

یکی از محصولات جالیزی پردرآمد در ایران که در گلخانه ها برای مبارزه با آفات و بیماری های آن مکررا مورد سمپاشی قرار می گیرد، خیار است که با توجه به کوتاه بودن دوره برداشت محصول، مخاطرات جدی را برای مصرف کنندگان به وجود می آورد. انواع مختلف آفات و عوامل بیماری زای گیاهی فعال در گلخانه های خیار فعال هستند که موجب کاهش محصول می شوند. با توجه به اینکه اساس کنترل آفات و بیماریهای گلخانه ای در دنیا بر پایه کاهش مصرف سموم می باشد، از این رو این تحقیق به منظور مقایسه شیوه مدیریت تلفیقی و روش متداول گلخانه داران استان خوزستان، طی یک سال زراعی (94 -93) در دو گلخانه مردمی در منطقه حمیدیه که از لحاظ خاک، رقم و سازه یکسان بودند، انجام شد .پس از کاشت خیار در گلخانه های فوق الذکر، در یکی از گلخانه ها، ضمن رعایت اصول بهداشتی، در قالب یک برنامه استفاده از موادشیمیایی انتخابی و القاکننده های مقاومت، قارچ کش های تریانوم – پی به نسبت (به نسبت 30 تا 40 گرم به ازای هزارگیاه)، Seed grow به میزان 3 در هزار (4 مرتبه) و از حشره کش های گایوچو (0/25 در هزار) و پالیزین به نسبت 1/5 در هزار به ترتیب برای کنترل بیماریها و آفات آن مورد استفاده قرار گرفت. گلخانه مردمی دیگر تحت مدیریت رایج کنترل آفات و بیماری ها، قرار گرفت و برای پایش جمعیت آفات و دشمنان طبیعی از کارت های زرد رنگ و شمارش آفات روی بوته در گلخانه استفاده شد. جهت ارزیابی بیماری ها، از سیستم های نمره دهی استفاده شد. جمعیت آفات و بیماریها و دشمنان طبیعی، عملکرد محصول، بیلان اقتصادی در دو گلخانه با استفاده از آزمون tو رسم نمودارها در برنامه اکسل مقایسه شدند. نتایج نشان داد که به ترتیب آفات مگس مینوز برگ صیفی و سبزی، شته جالیز، تریپس پیاز، سفیدبالک و کنه دو نقطه ای ظاهر شدند. در تمامی موارد جمعیت آفات در گلخانه تلفیقی به دلیل کاهش دفعات سمپاشی بیشتر از گلخانه با مدیریت سنتی بود که در اکثر موارد اختلاف معنی داری نداشتند. در گلخانه سنتی علیرغم 16 بار استفاده از قارچ کش اینفینیتو بر علیه سفیدک دروغی در مقایسه با یکبار استفاده از تریانوم پی و چهار بار کود Seed grow درصد آلودگی به این بیماری بیشتر بود. جمعیت مجموع سه شکارگر در گلخانه تلفیقی (1/9) بیشتر از گلخانه با مدیریت سنتی (0/79) به ازای هر کارت زردرنگ بود (P<0.05). در گلخانه سنتی 22 بار از آفت کش با هزینه ایی بالغ بر 1800000 تومان و در گلخانه تحقیقاتی 7 بار از مواد شیمیایی انتخابی و القا کننده مقاومت با هزینه حدود 250000 تومان استفاده شد. میزان عملکرد در گلخانه تلفیقی و سنتی به ترتیب 37/14 و 40 کیلوگرم در مترمربع بود که اختلاف معنی داری با هم نشان ندادند.واژه های کلیدی: خیار، گلخانه، آفات و بیماری های مهم، مدیریت تلفیقی، خوزستان