رحیم احمدوند
احمد موسی پور گرجی
بیژن فولادی

این تحقیق به منظور غربالگری ژنوتیپ های سیب زمینی در کشور شامل 35 رقم تجاری و 24 کلون پیشرفته نسبت به ویروس PVX با استفاده از آزمون های فنوتیپی و نشانگرهای مولکولی در کرج انجام شد. برای این منظور، ابتدا روی گیاه محک گل تکمه ای مایه زنی و خالص سازی بیولوژیک صورت گرفت.سپس با تلقیح روی گیاه توتون، تکثیر و در محیط کشت بافت نگهداری شد. برای ارزیابی واکنش ژنوتیپ ها نسبت به این ویروس از روش استاندارد مرکز بین المللی سیب زمینی(CIP) استفاده شد. ابتدا سه گیاهچه سیب زمینی از هر ژنوتیپ به صورت مکانیکی در شرایط گلخانه ای مایه زنی شده و سپس به منظور تعیین نوع مقاومت ژنوتیپ های مقاوم در آزمایش مایه زنی مکانیکی، روی گوجه فرنگی آلوده به PVX در سه تکرار پیوند زده و آلودگی آنها توسط آزمون DAS-ELISA بررسی شد. نتایج حاصل از هر دو آزمایش مایه زنی مکانیکی و پیوند نشان داد که تعداد 12 رقم تجاری و 11 کلون پیشرفته سیب-زمینی دارای مقاومت از نوع بسیار بالا (Extreme resistance) نسبت به ویروس PVX هستند. سایر ارقام تجاری و کلون های پیشرفته مورد بررسی در حداقل یکی از تکرارها به ویروس PVX آلوده شد و به عنوان حساس تلقی شدند. ردیابی ژن های مقاومت Rx1 و Rx2نیز توسط واکنش زنجیره ای پلی مراز (PCR) به ترتیب با استفاده از نشانگرهای اختصاصی 5RX1 و 106RX2 صورت گرفت. نتایج آزمایشات مولکولی نیز با نتایج آزمایشات گلخانه ای مطابقت داشت. بنابراین می توان در برنامه های اصلاحی از این نشانگرها برای انتخاب ژنوتیپ های مقاوم استفاده کرد. بر اساس نتایج بدست آمده در 10 ژنوتیپ سیب زمینی ژن مقاومت Rx1 و در 9 ژنوتیپ ژن مقاومت Rx2 ردیابی گردید.واژه های کلیدی : سیب زمینی، ویروسPVX، مقاومت، الایزا، نشانگرهای مولکولی